Rozważania Miłość Modlitwy Czytelnia Źródełko Pomoc Duchowa Relaks Download Cuda Opowiadania Perełki

Tatarak

ŚMIERĆ W TATARAKU

Dokonana przez Andrzeja Wajdę ekranizacja noweli Jarosława Iwaszkiewicza "Tatarak" doczekała się już licznych omówień i komentarzy. Na tegorocznym międzynarodowym festiwalu w Berlinie utwór ten został wyróżniony nagrodą za wkład w rozwój sztuki filmowej. Po tym wydarzeniu licznych wywiadów udzieliła grająca główną rolę Krystyna Janda, która wyjaśniła genezę powstania swojego monologu o śmierci męża, wybitnego operatora Edwarda Kłosińskiego. Wajda włączył ten monolog do filmu jako swego rodzaju komentarz do akcji utworu, przepełnionego atmosferą zbliżającej się śmierci. Powstała w końcu lat 50. XX wieku krótka nowela Iwaszkiewicza wydaje się zbyt ubogim materiałem na pełnometrażowy film fabularny, więc Wajda uzupełnił ją wspomnianym monologiem Jandy i wątkiem z noweli "Nagłe wezwanie" węgierskiego pisarza Sandora Maraia o dramacie aktorki filmowej. Na bazie noweli Iwaszkiewicza powstał więc jakby "film w filmie" z ramą współczesną.

Autor ekranizacji "Brzeziny" i "Panien z Wilka" doskonale czuje klimat nowel Jarosława Iwaszkiewicza, przepełnionych klimatem ciemnych, mrocznych i nie do końca rozpoznawalnych namiętności i pragnień oraz widmem śmierci. Tak było w "Brzezinie", ale także w ekranizacjach ..Kochanków z Marony", dokonanych przez innych reżyserów. Wszelkie przesadne dopowiedzenia i jednoznaczności nie służą wydobyciu ducha twórczości pisarza. Tymczasem dramat chorej pani Marty, żony lekarza, niemogącej się pogodzić ze śmiercią dwóch synów w Powstaniu Warszawskim, został w "Tataraku" przytłoczony i zdominowany przez ramę współczesną. Na tle stylowo odtworzonych realiów prowincjonalnej Polski drugiej połowy lat 50. pani Marta przeżywa zauroczenie prostym młodzieńcem, wnoszącym w jej świat młodość, energię i spontaniczność. W noweli Iwaszkiewicza chodzi głównie o fascynację młodym ciałem o niedookreślonym podtekście erotycznym, podobnie jak w "Śmierci w Wenecji" Luchino Viscontiego. W filmie Wajdy wyczuwamy natomiast o wiele większy problem. Inteligencki dom pani Marty i jej męża, pełen starych mebli, obrazów i bibelotów, umiejscowiony na tle nadwiślańskiej przyrody i małego miasta ze starym kościołem i pałacem, jest tu jakby przedłużeniem tradycyjnego przedwojennego świata, który istniał jeszcze długo siłą inercji w Polsce Ludowej. Podkreślając wątek martyrologiczny, Wajda żegna po raz kolejny tradycyjny świat polskiej inteligencji, który ulegał stopniowo degradacji i unicestwieniu w wojennej i powojennej rzeczywistości. Można oczywiście dyskutować czy uczynił to tym razem w sposób całkowicie zgodny z duchem twórczości Iwaszkiewicza, której nie służą wszelkie uzupełnienia, przeróbki ani komentarze.

Ekranizacja "Tataraku" przez Wajdę nie jest jedyną próbą sfilmowania noweli Iwaszkiewicza. W 1965 r. powstał oparty na tym utworze skromny, czarno-biały, półgodzinny film telewizyjny, w którym główną rolę żeńską zagrała Zofia Rysiówna. Trudno tamten obraz, nakręcony w modnej wówczas manierze nowofalowej i wyrwany z kontekstu historycznego, porównać z dziełem Wajdy, jednakże warto zauważyć podobieństwo niektórych elementów kreacji naszych znakomitych aktorek. Chodzi oczywiście o próbę oddania fascynacji dojrzałych i doświadczonych chorobą kobiet młodym mężczyzną.

"Tatarak", Polska 2009. Scenariusz i reżyseria - Andrzej Wajda. Zdjęcia - Pawet Edelman. Wykonawcy: Krystyna Janda, Pawet Szajda, Jan Englert, Jadwiga Jankowska-Cieślak i inni. Dystrybucja - ITI Cinema.

 
[ Strona główna ]

Modlitwy | Zagadki | Opowiadania | Miłość | Powołanie | Małżeństwo | Niepłodność | Narzeczeństwo | Prezentacje | Katecheza | Maryja | Tajemnica Szczęścia | Dekalog | Psalmy | Perełki | Cuda | Psychotesty |

Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt

© 2001-2024 Pomoc Duchowa
Portal tworzony w Diecezji Warszawsko-Praskiej