Nowo otwarty, nowo wybudowany, świeżo malowanyPrzeglądając reklamy i ogłoszenia z branży budowlanej, łatwo trafić na informacje o kolejnych rozpoczętych inwestycjach. Ich opisy często zawierają wyrażenie nowo budowany / nowobudowany / nowo-budowany. Podobnie jest w przypadku reklam nowych sklepów, restauracji, zakładów usługowych - w nich także można spotkać trzy warianty podobnego połączenia wyrazowego: nowo otwarty I nowootwarty / nowo-ot-warty. Taka jest praktyka językowa. A jakie są zasady normatywne?Ogólna reguła jest prosta: połączenia przysłówków (a więc wyrazów typu: blisko, daleko, łatwo, nisko, średnio, trudno, wysoko itp.) z przymiotnikami i imiesłowami przymiotnikowymi traktuje się jak zestawienia i dlatego należy je zapisywać oddzielnie. W związku z tym pisze się: blisko spokrewniony, daleko idący, dziko rosnący, lekko ranny, lśniąco biały, łatwo zapalny, ostro zakończony, nowo mianowany, średnio zamożny, świeżo malowany, wiecznie młody, zdalnie sterowany itp., a więc także: nowo budowany oraz nowo otwarty. Należy jednak pamiętać, że jak w przypadku wielu innych, także i od powyższej zasady istnieją wyjątki. Jeżeli jakieś połączenie jest utrwalone, a zwłaszcza jeżeli stanowi element fachowego terminu, uznaje się je za jeden wyraz. W konsekwencji pisze się: ptaki długodziobe, piasek gruboziarnisty, autobus niskopodłogowy, fasola niskopienna, płyta długogrająca, rycerz ciężkozbrojny, rycerz lekkozbrojny itp. Niekiedy łączny bądź rozdzielny sposób zapisu zależy od kontekstu. Pisze się np. Piotr kupił sobie zestaw glośnomówiący, ale: Głośno mówiący ojciec zbudził dziecko; To jest szkoła dla dzieci słabowidzących, ale: Kierowca słabo widzący drogę zderzył się z autobusem; Mam dużą kolekcję płyt długogrających, ale: Zosia długo grająca na fortepianie poczuła się zmęczona itp. Są też połączenia, w których pisownia jest dwojaka: łekkostrawny i lekko strawny, ciężkostrawny i ciężko strawny. Na koniec warto podkreślić, że niekiedy łączna pisownia związana jest z tym, że dane wyrazy pochodzą od złożonych rzeczowników. To dlatego należy pisać np. średniowieczny (wyraz ten pochodzi od rzeczownika średniowiecze) czy równoleżnikowy (pochodzi od rzeczownika równoleżnik). dr Tomasz Korpysz Autor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW
Tekst pochodzi z Tygodnika
|
[ Strona główna ] |
Modlitwy | Zagadki | Opowiadania | Miłość | Powołanie | Małżeństwo | Niepłodność | Narzeczeństwo | Prezentacje | Katecheza | Maryja | Tajemnica Szczęścia | Dekalog | Psalmy | Perełki | Cuda | Psychotesty | Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt
© 2001-2024 Pomoc Duchowa |