Paweł z Piotrem przygotował / przygotowali referatPodmiot w zdaniu nie zawsze wyrażony jest pojedynczym wyrazem (na przykład: Wczoraj pies sąsiada szczekał dwie godziny); niekiedy jego funkcje pełnią różnego typu połączenia. W takich przypadkach niejednokrotnie wątpliwości budzi forma orzeczenia. Dziś przypomnę jeden wybrany problem z tego zakresu i stosowne rozstrzygnięcie normatywne.Jeżeli w skład podmiotu wchodzą dwa wyrazy połączone przyimkiem "z", to kłopotliwe bywa rozstrzygnięcie, czy orzeczenie powinno być użyte w liczbie pojedynczej, czy też w liczbie mnogiej. Oto stosowne przykłady: Babcia z wnuczką wyszły na spacer czy: Babcia z wnuczką wyszła na spacer; Kasia z Ewą gotowały obiad czy: Kasia z Ewą gotowała obiad; Paweł z Piotrem przygotował referat czy: Paweł z Piotrem przygotowali referat"? Odpowiedź na postawione wyżej pytanie jest bardzo prosta: obie wersje powyższych zdań są poprawne. Nie znaczy to jednak, że można ich używać zamiennie w dowolnych kontekstach. To, że są one równie poprawne, nie znaczy, że są także synonimiczne. Od czego zatem zależy forma orzeczenia w tego typu konstrukcjach? W analizowanych przykładach na wybór liczby czasownika wpływa wiedza pozajęzykowa nadawcy. Jeżeli wie on (lub też tak uznaje), że obiekty nazwane wyrazami połączonymi przyimkiem "z" są w danej sytuacji równie ważne, równorzędne, to powinien zastosować liczbę mnogą. Jeżeli jednak jeden z tych obiektów wyraźnie dominuje, jest istotniejszy, konieczne jest użycie czasownika w liczbie pojedynczej. Zdanie Babcia z wnuczką wyszły na spacer mówi o sytuacji, gdy obie opisywane osoby są samodzielne i (w miarę) równorzędne, równie ważne; zdanie Babcia z wnuczką wyszła na spacer niedwuznacznie informuje o tym, że babcia jest ważniejsza - możemy domniemywać, że wyprowadza ona na spacer małe dziecko, być może jeszcze samodzielnie niechodzące. Analogicznie: zdanie Kasia z Ewą gotowały obiad oznacza, że obie wymienione osoby miały udział (porównywalny) w przygotowaniu obiadu; zdanie Kasia z Ewą gotowała obiad informuje o tym, że tak naprawdę obiad ugotowała Kasia, a Ewa jedynie jej w tym towarzyszyła. Podobnie jest w przypadku tytułowego zdania i stopnia zaangażowania Pawła i Piotra w przygotowanie referatu. Jak widać, w analizowanym typie konstrukcji forma orzeczenia pozwala w łatwy sposób poinformować odbiorcę o relacjach pomiędzy członami podmiotu, a wybór jednej z możliwości znacząco wpływa na wymowę całego zdania. dr Tomasz Korpysz Autor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW
Tekst pochodzi z Tygodnika
|
[ Strona główna ] |
Modlitwy | Zagadki | Opowiadania | Miłość | Powołanie | Małżeństwo | Niepłodność | Narzeczeństwo | Prezentacje | Katecheza | Maryja | Tajemnica Szczęścia | Dekalog | Psalmy | Perełki | Cuda | Psychotesty | Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt
© 2001-2024 Pomoc Duchowa |