Wujostwo przyjechali

Nie wszystkie połączenia realizujące związki zgody są łatwe. Wątpliwości budzi np. sytuacja, gdy z czasownikami łączą się tzw. rzeczowniki zbiorowe, które wprawdzie formalnie mają liczbę pojedynczą, ale nazywają zbiorowości. Ogólna zasada jest jasna: większość takich wyrazów wymaga orzeczenia w liczbie pojedynczej, czyli uwzględnienia formy gramatycznej. Mówimy zatem Tłum stawał się groźny, ponieważ rzeczownik tłum ma liczbę pojedynczą i rodzaj męski, choć odnosi się do dużej zbiorowi. Analogicznie mówimy Rycerstwo zaśpiewało "Bogurodzicę", ponieważ bierzemy pod uwagę to, że rycerstwo to rzeczownik rodzaju nijakiego, a nie to, że oznacza on dużą grupę rycerzy.

Przywołana wyżej zasada jest powszechnie znana, trudno sobie wyobrazić, by ktoś, kto nie jest obcokrajowcem, popełnił w tym zakresie błąd i powiedział np. *rycerstwo śpiewali... Jednak wielu Polaków nie uwzględnia pewnego specyficznego wyjątku. Otóż, jeżeli rzeczownik zbiorowy oznacza parę osób, to orzeczenie musi mieć liczbę mnogą. To dlatego powinno się mówić np.: Hrabiostwo przybyli na raut jako ostatni (a nie: *pzybyło). Wprawdzie rzeczownik hrabiostwo ma - tak jak inne rzeczowniki zbiorowe - liczbę pojedynczą, ale w tym przypadku ważniejsze jest to, że nazywa on parę osób różnej płci. I to właśnie jego znaczenie (a nie forma gramatyczna) decyduje o tym, że czasownik musi zostać użyty w liczbie mnogiej i rodzaju męskoosobowym.

Na koniec kilka innych kontekstów, które pomogą utrwalić rekonstruowaną wyżej regułę: Sędziostwo Nowakowscy zaangażowali się w działalność charytatywną, Profesorostwo Kowalscy zorganizowali w swoim domu debatę historyczną, Państwo Milikowie wczoraj znów się pokłócili, Wujostwo wreszcie przyjechali na rodzinny zjazd.

dr Tomasz Korpysz

Autor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW

Tekst pochodzi z Tygodnika
Idziemy, 29 sierpnia 2010

Wasze komentarze:

filos: 03.09.2008, 21:38  Caly tekst jest nie na temat. Wszystko to, co jest tu napisane mozna strescic to zdania "ewolucja nie stoi w opozycji do wiary i kropka". Nie ma zadnej rzeczowej rozprawy nad problemem.

(1)

Autor Treść

Nowości św. Agnieszka z Montepulciano Modlitwa do św. Agnieszki z Montepulciano Litania do św. Agnieszki z Montepulciano Do La Salette przybywają pielgrzymi z całego świata Drugi znak - wielki smok (Ap 12,3-6) Czy apostolskie zalecenie powstrzymywania się od krwi dziś już nie obowiązuje?

Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna