Masło maślane, czyli pleonazmyWyrażenia masło maślane używamy wówczas, gdy chcemy podkreślić (zwykle z dezaprobatą), że ktoś po raz kolejny mówi o tym samym, że się powtarza. Łatwo jest odtworzyć motywację tego połączenia: masło niejako z natury rzeczy zawsze jest (a przynajmniej niegdyś było...) maślane, nie trzeba więc dodawać tego określenia, nie wnosi ono bowiem żadnej nowej treści.Podobne połączenia w różnego typu tekstach pojawiają się stosunkowo często, a ich nadawcy zwykle nie zdają sobie sprawy z tego, że używają konstrukcji błędnych. Podręcznikowym przykładem jest cofnąć się do tyłu. Czasownik cofnąć się znaczy tyle, co wykonać ruch do tyłu, wrócić', zatem określenie do tyłu jest zupełnie zbędne. Inny częsty przykład to fakt autentyczny. Fakt to coś prawdziwego, rzeczywistego, autentycznego, także w tym przypadku wyraz określający nie wnosi więc żadnego dodatkowego elementu znaczeniowego. Oto kilka podobnych połączeń: aktywna działalność {aktywny znaczy tyle, co 'działający'), akwen wodny {akwen to 'zbiornik wodny'), godzina czasu (godzina jest jednostką miary czasu), kontynuowaćdalej (kontynuować to 'robić coś nadal'), krótka wzmianka (wzmianka to 'krótki tekst' ), pełny komplet (komplet to 'zbiór zawierający wszystkie konieczne elementy'),potencjalne możliwości {potencjalny to tyle, co 'możliwy'), wzajemna współpraca (współpraca musi być obustronna), podskoczyć do góry (podskoczyć to 'wykonać ruch ku górze'), poprawić się na lepsze (poprawić się to 'stać się lepszym'), wrócić z powrotem {wrócić to 'przybyć gdzieś raz jeszcze, na powrót'), wykuć na pamięć {wykuć to 'nauczyć się czegoś na pamięć, bez zrozumienia), wyważyć drzwi siłą {wyważyć to 'otworzyć siłą'), zamrzeć bez ruchu (zamrzeć to 'przestać się ruszać'). Omawiany typ wyrażeń nosi nazwę "pleonazmów" (z greckiego pleonasmos 'nadmiar'). Charakteryzuje się tym, że dwa wyrazy (wyrażenia) pozostają względem siebie w relacji nadrzędno-podrzędnej, a człon podrzędny powtarza elementy znaczenia członu nadrzędnego, jest więc znaczeniowo zbędny. Poprawa takich połączeń zwykle polega po prostu na usunięciu członu podrzędnego. Na koniec warto zaznaczyć, że niektóre połączenia pleonastyczne są albo regularne, albo też na tyle utrwalone, że nie uznaje się ich za błędy językowe. Oto przykłady: kopnąć nogą, mały domek, szczekanie psa, wypieki na twarzy, zaspy śnieżne. dr Tomasz Korpysz Autor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW
Tekst pochodzi z Tygodnika
|
[ Strona główna ] |
Modlitwy | Zagadki | Opowiadania | Miłość | Powołanie | Małżeństwo | Niepłodność | Narzeczeństwo | Prezentacje | Katecheza | Maryja | Tajemnica Szczęścia | Dekalog | Psalmy | Perełki | Cuda | Psychotesty | Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt
© 2001-2024 Pomoc Duchowa |