Rozważania Miłość Modlitwy Czytelnia Źródełko Pomoc Duchowa Relaks Download Cuda Opowiadania Perełki

Masło maślane, czyli pleonazmy

Wyrażenia masło maślane używamy wówczas, gdy chcemy podkreślić (zwykle z dezaprobatą), że ktoś po raz kolejny mówi o tym samym, że się powtarza. Łatwo jest odtworzyć motywację tego połączenia: masło niejako z natury rzeczy zawsze jest (a przynajmniej niegdyś było...) maślane, nie trzeba więc dodawać tego określenia, nie wnosi ono bowiem żadnej nowej treści.

Podobne połączenia w różnego typu tekstach pojawiają się stosunkowo często, a ich nadawcy zwykle nie zdają sobie sprawy z tego, że używają konstrukcji błędnych. Podręcznikowym przykładem jest cofnąć się do tyłu. Czasownik cofnąć się znaczy tyle, co wykonać ruch do tyłu, wrócić', zatem określenie do tyłu jest zupełnie zbędne. Inny częsty przykład to fakt autentyczny. Fakt to coś prawdziwego, rzeczywistego, autentycznego, także w tym przypadku wyraz określający nie wnosi więc żadnego dodatkowego elementu znaczeniowego.

Oto kilka podobnych połączeń: aktywna działalność {aktywny znaczy tyle, co 'działający'), akwen wodny {akwen to 'zbiornik wodny'), godzina czasu (godzina jest jednostką miary czasu), kontynuowaćdalej (kontynuować to 'robić coś nadal'), krótka wzmianka (wzmianka to 'krótki tekst' ), pełny komplet (komplet to 'zbiór zawierający wszystkie konieczne elementy'),potencjalne możliwości {potencjalny to tyle, co 'możliwy'), wzajemna współpraca (współpraca musi być obustronna), podskoczyć do góry (podskoczyć to 'wykonać ruch ku górze'), poprawić się na lepsze (poprawić się to 'stać się lepszym'), wrócić z powrotem {wrócić to 'przybyć gdzieś raz jeszcze, na powrót'), wykuć na pamięć {wykuć to 'nauczyć się czegoś na pamięć, bez zrozumienia), wyważyć drzwi siłą {wyważyć to 'otworzyć siłą'), zamrzeć bez ruchu (zamrzeć to 'przestać się ruszać').

Omawiany typ wyrażeń nosi nazwę "pleonazmów" (z greckiego pleonasmos 'nadmiar'). Charakteryzuje się tym, że dwa wyrazy (wyrażenia) pozostają względem siebie w relacji nadrzędno-podrzędnej, a człon podrzędny powtarza elementy znaczenia członu nadrzędnego, jest więc znaczeniowo zbędny. Poprawa takich połączeń zwykle polega po prostu na usunięciu członu podrzędnego.

Na koniec warto zaznaczyć, że niektóre połączenia pleonastyczne są albo regularne, albo też na tyle utrwalone, że nie uznaje się ich za błędy językowe. Oto przykłady: kopnąć nogą, mały domek, szczekanie psa, wypieki na twarzy, zaspy śnieżne.

dr Tomasz Korpysz

Autor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW

Tekst pochodzi z Tygodnika
Idziemy, 12 września 2010



Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.



Autor

Treść

Nowości

Modlitwy do świętego JózefaModlitwy do świętego Józefa

Litania do św. JózefaLitania do św. Józefa

Oddanie się w opiekę świętemu JózefowiOddanie się w opiekę świętemu Józefowi

Trzydniowe nabożeństwo do świętego Józefa w nagłej potrzebieTrzydniowe nabożeństwo do świętego Józefa w nagłej potrzebie

Święty Józef słucha słowa BożegoŚwięty Józef słucha słowa Bożego

Święty Józef, Oblubieniec MaryiŚwięty Józef, Oblubieniec Maryi

Najbardziej popularne

Modlitwa o CudModlitwa o Cud

Tajemnica SzczęściaTajemnica Szczęścia

Modlitwy do św. RityModlitwy do św. Rity

Litania do św. JózefaLitania do św. Józefa

Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się JezusowiJezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi

Godzina Łaski 2023Godzina Łaski 2023

Poprzednia[ Powrót ]Następna
 
[ Strona główna ]

Modlitwy | Zagadki | Opowiadania | Miłość | Powołanie | Małżeństwo | Niepłodność | Narzeczeństwo | Prezentacje | Katecheza | Maryja | Tajemnica Szczęścia | Dekalog | Psalmy | Perełki | Cuda | Psychotesty |

Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt

© 2001-2024 Pomoc Duchowa
Portal tworzony w Diecezji Warszawsko-Praskiej