Św. Brygida pochodziła z rodziny książęcej, spokrewnionej z dynastią królów. Urodziła się w 1302 r. na zamku Finstad koło Uppsali. W pobożnych rodzicach miała wspaniały przykład życia chrześcijańskiego.

     W 1316 r. rodzice wydali ją za mąż za Ulfa Gudmarssona, który również piastował wysokie stanowiska. Brygida starała się być dobrą żoną. Tego samego pragnął Ulf. Stworzyli wzorowe małżeństwo. Mieli ośmioro dzieci: czterech synów i cztery córki (Marta, Karol, Birger, Benedykt, Gutmar, Katarzyna, Ingeborga i Cecylia). Oboje z mężem utrzymywali kontakty z okolicznym duchowieństwem, wspierając kościoły i klasztory. Jej dom zawsze był otwarty dla potrzebujących. Uczynki miłosierdzia były stałą jej praktyką. Dużo czasu poświęcała modlitwie i pokucie.

     Od 1335 r. przez dwa lata Brygida przebywała na dworze króla Magnusa II, jako ochmistrzyni. Po utracie nieletniego syna w 1339 r. udała się z pielgrzymką do grobu świętego Olafa w Trondheim. W 1341 roku odbyła z mężem pielgrzymkę do grobu św. Jakuba Apostoła, w Santiago de Compostela w Hiszpanii. W drodze powrotnej mąż jej ciężko zachorował.

     W wyniku złożonego ślubu i za zgodą małżonki, wstąpił do zakonu cystersów w Alvesta, gdzie przebywał już jeden z jego synów. Zmarł tam w 1344 r. Po śmierci męża Brygida prowadziła bardzo surowe życie, pełne umartwień. Od króla otrzymała posiadłość Yadstena, nad jeziorem Yattern, gdzie położyła kamień węgielny pod swój klasztor, który później zorganizowała jej córka św. Katarzyna, jako pierwsza jego ksieni.

     W 1349 roku Brygida przybyła do Rzymu, aby w 1350 r. zyskać odpust jubileuszowy, a także zabiegać o zatwierdzenie reguły dla założonego przez siebie Zakonu Najświętszego Zbawiciela oraz działać na rzecz powrotu papieża z Awinionu do Rzymu. Osiedliła się w Rzymie z grupą znakomitych Szwedów, a od 1351 r. także z córką Katarzyną i dwoma synami. Rozwijała zamierzoną działalność, ułatwioną dzięki bliskim związkom z arystokracją, zwłaszcza z rodziną Orsinich. Odbyła też z dziećmi wiele pielgrzymek do miejsc świętych, jak: Asyż, Padwa, Bari, Bolonia, Salerno, Monte Gargano. Założyła w Rzymie klasztor dla swoich duchowych córek. Po uzyskaniu zatwierdzenia zakonu, choć nie całkiem po jej myśli, w 1370 roku podjęła pielgrzymkę do Ziemi Świętej.

     Wkrótce po powrocie zmarła w Rzymie 23 lipca 1373 roku. Ciało zmarłej, staraniem córki Katarzyny, przewieziono między innymi przez Polskę i Gdańsk do Szwecji, gdzie złożono je w klasztorze w Yadstena. W 1378 r. Grzegorz XI zatwierdził ostatecznie regułę "brygidek", zgodnie z życzeniem zmarłej założycielki.

     W 1377 r. rozpoczął się proces kanonizacyjny, który dzięki energicznej ksieni, św. Katarzynie, szybko został zakończony. W 1391 r. została kanonicznie ogłoszona świętą.

     Jej święto obchodzono 8 października. W 1969 r., w nowym kalendarzu, zgodnie z przyjętą zasadą, jej wspomnienie zostało przeniesione na dzień jej narodzin dla nieba, to jest na 23 lipca.

     Mistyczka

     W pobożności św. Brygidy na pierwsze miejsce wysuwa się kult męki Pańskiej, do której miłość przekazali jej rodzice. Ojciec jej w każdy piątek pokutował dla uczczenia męki Zbawiciela. Dlatego św. Brygida od dziecięcych lat z zamiłowaniem pogrążała się w rozmyślaniach nad męką Chrystusa Pana. Od dziecka też cieszyła się wybraniem Bożym i szczególną Jego przyjaźnią. W dziesiątym roku życia objawił się jej Pan Jezus na krzyżu. Powiedziała Mu wtedy: tylko Ciebie pragnę kochać nade wszystko. Pragnęła Jemu tylko służyć. Jednak wola rodziców była inna. Wydali ją za mąż, co przyjęła jako wolę Bożą. Cieszyła się w życiu niezwykłymi darami nieba, zwłaszcza darem wizji mistycznych. Wizje te spisywała po szwedzku i dawała do przetłumaczenia swoim spowiednikom: podprzeorowi Piotrowi Olafssonowi oraz mistrzowi Maciejowi, kanonikowi katedralnemu. Miała całą serię wizji, w których otrzymała między innymi różne polecenia do wykonania.

     W 1346 r. jedna z wizji dotyczyła nowego zakonu. Zajęła się jego zorganizowaniem. Założyła kamień węgielny pod macierzysty klasztor w Yadstena.

     Regułę dla jej zakonu podyktował - tak była przekonana - sam Pan Jezus. Przynaglona objawieniami, w imię Pana napominała króla szwedzkiego i zakon krzyżacki, przepowiadając im klęski, które się spełniły. Krzyżakom wytykała m.in. ich okrucieństwa przy nawracaniu mieczem. Papieży Innocentego VI, potem Urbana V wzywała do powrotu do Rzymu. Jej misja dotyczyła także szlachty, duchowieństwa, zakonników i całych narodów. W 1349 r. przybyła do Rzymu m.in. w celu ogłoszenia światu swojej misji.

     Treść swoich wizji Brygida spisywała sama lub innym dyktowała. Powstało osiem tomów "Objawień świętej Brygidy". Biskupów i teologów prosiła, aby zatroszczyli się o ich poprawność dogmatyczną. Mimo aprobaty papieskiej wiele było kontrowersji wokół Objawień. Ostro atakowane były nawet na soborach w Konstancji (1414) i Bazylei (1431). Atakował je Jan Gerson. Skutecznym ich obrońcą okazał się dominikanin, kardynał Jan de Torąuemada. Decydującą aprobatę Objawienia znalazły u Benedykta XIV, który stwierdził ich prawowierność. Brygida zdawała sobie sprawę z tego, że w treść wizji sama mogła wmieszać treści gdzieś zasłyszane, lub też pochodzące z jej niezwykle bogatej i płomiennej wyobraźni. Objawienia zawierają też opis przepowiedni dotyczących Kościoła, papieży, panujących i państw oraz przyszłości wielu osób. Są nawoływania do poprawy obyczajów. Cechuje je żarliwość w walce o reformę Kościoła i lepsze stosunki między ludźmi. Zawierają także opis ówczesnych tendencji i poglądów.

     Tekst ma formę dramatu. Ujęty jest najczęściej w formę dialogu prowadzonego przez Brygidę z Osobami Boskimi, Najświętszą Maryją Panną, świętymi czy nawet szatanem. Obrazują ówczesną rzeczywistość i religijne tendencje, jak kult Dzieciątka Jezus, kult Chrystusa ukrzyżowanego, kult Serca Jezusowego oraz Matki Bożej.

     Kult

     Kult tej nieprzeciętnej osobowości szybko się rozwijał. Zasadnicze znaczenie miały w tym jej Objawienia oraz jej heroiczne cnoty znane szeroko i uznane przez Kościół. Kult jej szerzyły także jej córki duchowe. Dla narodu szwedzkiego św. Brygida była bohaterką i czczona jako patronka Szwecji.

     Objawienia św. Brygidy odbiły się także żywym echem w Polsce. Między innymi jej szczególnymi czcicielami byli: święta królowa Jadwiga, król Władysław Jagiełło i Mateusz z Krakowa. Od czasu Wazów w mszale i brewiarzu Brygida miała w Polsce własne kolekty, czytania, antyfony i hymny.

     Do przejawów kultu św. Brygidy należą obrazy, na których widnieje ona, w średnim wieku, jako ksieni zakonu z krzyżem brygidkowskim (z białą hostią w przecięciu ramion i pięcioma czerwonymi znakami ran Chrystusa), trzymająca w ręku pastorał lub zapaloną świecę, której wosk spływa na jej odkryte przedramię. Przedstawiano ją także z atrybutem serca i pielgrzyma oraz jako autorkę Objawień, siedzącą przy pulpicie i opisująca swoje mistyczne wizje.

     Najżywszymi ośrodkami kultu św. Brygidy są przede wszystkim klasztory założonego przez nią zakonu. Pierwszy klasztor w Polsce założony został w Gdańsku w 1396 r., drugi w Lublinie w 1426 r., dalsze w Elblągu, Samborze, Sokalu, Lwowie, Łucku, Grodnie...

     Brygidki prowadziły konwikty dla szlachcianek, z trzyletnim kursem nauczania. W 1945 r. powróciły do klasztoru macierzystego Yadstena w Szwecji, skąd byty wygnane w 1595 r. W Gdańsku odbudowany jest kościół gotycki pod wezwaniem św. Brygidy. Obecnie jest ok. 720 brygidek w 50 domach.

[ Powrót ]