Często spotykam młodych pacjentów skarżących się na bóle brzucha, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. U wielu z nich rozpoznaję zespół jelita nadwrażliwego. Jest to choroba czynnościowa, czyli taka, gdzie objawy, czasem bardzo dokuczliwe, nie są związane ze zmianami organicznymi w przewodzie pokarmowym. W badaniu lekarskim i w badaniach pomocniczych nie znajduje się patologii. Istnieją dwie postacie tego zespołu - biegunkowa i zaparciowa. Mogą one występować naprzemiennie. Objawami są bóle i skurcze brzucha, zwykle ustępujące po wypróżnieniu. Charakterystyczną cechą tego zespołu jest występowanie dolegliwości tylko w ciągu dnia, praktycznie nie zdarza się, by budziły w nocy. Mogą pojawiać się falami, po okresie silnych dolegliwości bywają trwające nawet kilka miesięcy okresy dobrego samopoczucia.

     Przyczyna występowania zespołu jelita nadwrażliwego nie jest do końca znana. Bez wątpienia duże znaczenie ma pewna dysfunkcja psychologiczna, skłonności depresyjne, często zespół jest też objawem przewlekłego stresu lub zapracowania. Charakterystyczną cechą jest znaczne zmniejszenie lub nawet ustąpienie dolegliwości w czasie urlopu. Znaczenie ma także tzw. somatyzacja objawów, czyli traktowanie prawidłowych i fizjologicznych reakcji jako choroby. Jest to często podświadomy rodzaj manipulacji służącej do rozwiązania problemów w szkole, pracy, rodzinie. Może być także skutkiem obawy przed chorobą - taka sytuacja występuje szczególnie, gdy ktoś bliski zachoruje na raka. U części pacjentów zespół jelita nadwrażliwego występuje po przebyciu zatrucia pokarmowego, szczególnie po zakażeniu salmonellą. Niewłaściwy sposób odżywiania może nasilać dolegliwości. Natomiast odpowiednia dieta może je znacznie zmniejszyć - dlatego sposób odżywiania i redukcja stresu to podstawowe metody leczenia zespołu jelita nadwrażliwego. W okresie biegunki należy przyjmować posiłki gotowane lub duszone, oczyszczone produkty zbożowe (jasne pieczywo, ryż, makarony), należy ograniczyć kasze, razowe pieczywo, owoce i warzywa. W okresie zaparcia zaleca się wypijanie min. 2 litrów płynów, dietę bogatoresztkową zawierającą włókna roślinne (surowe owoce, buraki, brukiew, kasze, otręby pszenne). Jeśli dolegliwości nie ustępują, należy zgłosić się do lekarza.

     Zespół jelita nadwrażliwego może być bardzo dokuczliwy, jednak nie jest groźny. Pojawienie się krwi lub śluzu w kale, niedokrwistość, spadek ciężaru ciała oraz gorączka nie występują w tym zespole. Takie objawy świadczą o innych, zwykle groźniejszych chorobach jelit. Ale o tym za tydzień.