Kult Matki Bożej w liturgii rzymskiej

Liturgia jest kultem oficjalnym Kościoła, czyli czcią, jaką Kościół oddaje Panu Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu publicznie w imieniu Jezusa Chrystusa Najwyższego Kapłana, który jest w nim zawsze obecny. Czyni to głównie przez sprawowanie sakramentów, zwłaszcza Ofiary Eucharystii, i przez modlitwę tzw. Liturgii godzin. Liturgia posiada niezrównaną skuteczność duszpasterską, jest też, jak pisze Paweł VI, "złotą regułą pobożności chrześcijańskiej", jako że opiera się na najbardziej autentycznej wierze Kościoła.

Cześć Najśw. Maryi Panny "z jakąś wewnętrzną koniecznością" znajduje swe odbicie w praktyce kultowej Kościoła. Przez cały rok Kościół odsłania kolejno całe misterium Jezusa Chrystusa, począwszy od Wcielenia i Narodzenia aż do Wniebowstąpienia, Zesłania Ducha Świętego oraz oczekiwania powtórnego przyjścia Pańskiego, obchodzi w czcigodnym wspomnieniu to zbawcze dzieło Jezusowe i udostępnia wiernym jego bogactwa. "Obchodząc ten roczny cykl misteriów Chrystusa, Kościół święty - jak zaznacza Sobór w Konstytucji o liturgii - ze szczególną miłością oddaje cześć Najśw. Matce Bożej Maryi, która nierozerwalnym węzłem związana jest ze zbawczym dziełem swojego Syna. W Niej Kościół podziwia i wysławia wspaniały owoc Odkupiena..." Maryja "łączy w sobie w pewien sposób i odzwierciedla najważniejsze treści wiary", podkreśla Sobór w Konstytucji dogmatycznej o Kościele (LG).

Aby uwidocznić lepiej ten obchód dzieła zbawczego, Sobór polecił reformę liturgiczną, którą przeprowadził Paweł VI. Zostały bardziej uwypuklone święta, których treścią są tajemnice zbawienia, zwłaszcza tajemnica paschalna. Nowy układ "sprawił, że wspomnienie Matki Bożej zostało włączone w roczny cykl tajemnic Syna w bardziej organiczny sposób i w ściślejszym powiązaniu z tymi tajemnicami" (MC). Widzimy teraz lepiej szczególne miejsce Maryi w kulcie chrześcijańskim.

Mamy obecnie w liturgii rzymskiej 14 świąt Pana Jezusa, z czego 5: Zwiastowanie Pańskie (25 III), Narodzenie Pańskie (25 XII), Objawienie Pańskie (6 I), Świętej Rodziny (niedziela w oktawie Bożego Narodzenia) i Ofiarowanie Pańskie (2 II) dotyczą również Maryi. Świąt ściśle maryjnych jest teraz w Kościele powszechnym 13, z czego 3 są to uroczystości: Niepokalane Poczęcie NMP (8 XII), Świętej Bożej Rodzicielki Maryi (II), Wniebowzięcie NMP (15 VIII). Przez te uroczystości, o najwyższej randze liturgicznej, "wysławia się główne prawdy dotyczące pokornej Służebnicy Pańskiej" (MC). Mamy dalej 2 święta: Narodzenie NMP (8IX) i Nawiedzenie NMP (31 V), 4 wspomnienia obowiązkowe: NMP Królowej (22 VIII), NMP Bolesnej (15IX), NMP Różańcowej (7 X) i Ofiarowanie NMP (21 XI) oraz 3 wspomnienia dowolne: NMP z Lourdes (11 II), NMP z Góry Karmel (16 VII) i Rocznica poświęcenia rzymskiej Bazyliki Najśw. Maryi Panny (5 VIII).

Rok kościelny zaczyna się z Adwentem. W tym okresie często wspomina się Najśw. Maryję Pannę, zwłaszcza w niedzielę poprzedzającą Boże Narodzenie i w dni powszednie od 17 do 24 grudnia. Wierni, "rozważając niewypowiedzianą miłość, z jaką Dziewica-Matka oczekiwała Syna", obierają Ją sobie za wzór w swym przygotowaniu na nadchodzącego Zbawiciela. Czczą w tym okresie szczególnie Niepokalane Poczęcie NMP, będące "zasadniczym przygotowaniem na przyjście Zbawiciela i szczęśliwym zapoczątkowaniem Kościoła bez skazy lub zmarszczki" (MC).

W okresie Narodzenia Pańskiego wspominamy dziewicze i zbawcze Macierzyństwo Boże Maryi. W Boże Narodzenie uwielbiając Jezusa czcimy chwalebną Jego Matkę. Jej szczególną godność podziwiamy zwłaszcza 1 stycznia, modląc się jednocześnie, "by za wstawiennictwem Królowej Pokoju wyprosić u Boga bardzo wielki dar pokoju". W uroczystość Objawienia Pańskiego kontemplujemy Ją jako Stolicę Mądrości i Matkę Króla, która ukazuje Odkupiciela wszystkich ludów, byśmy Go adorowali wraz z Mędrcami. Niedziela Świętej Rodziny pozwala nam śledzić ze czcią święte życie Jezusa, Maryi i Józefa.

W Wielkim Poście nie ma jakiegoś święta maryjnego, które by było związane z tym czasem. Kontrastuje to z obecnością aktywną Maryi na Kalwarii, wobec czego w niektórych krajach, jak na przykład we Włoszech czy Hiszpanii, dają się słyszeć głosy, by można było, tak jak to jest przyznane w zakonie serwitów, wspominać Współcierpienie Maryi w Oficjum wielkopiątkowym oraz uroczyście pozdrawiać Matkę Bożą w Wigilię Paschalną. Znajdujemy jednak wymowne wzmianki o Maryi nawet w powszechnej liturgii wielkotygodniowej, np. w Wielki Czwartek w homilii paschalnej Melitona z Sardes czytamy wzruszające słowa, że Chrystus "jest milczącym Barankiem, Barankiem zabitym, zrodzonym z Maryi, pięknej owieczki", a na nabożeństwie wielkopiątkowym czyta się opis Męki Pańskiej, a w nim testament umierającego Jezusa: "Oto syn Twój... Oto Matka twoja".

Kościół ułatwia nam kontemplowanie i czczenie w liturgii Matki Odkupiciela przy innej okazji. Tuż przed Wielkim Postem obchodzimy święto Ofiarowania Pańskiego. "Jest to - jak wyjaśnia Paweł VI - uroczysty obchód tajemnicy zbawienia dokonanego przez Chrystusa, z którym Najśw. Dziewica najściślej się zespoliła jako Matka cierpiącego Sługi Jahwe..." W środku Wielkiego Postu przypada uroczystość Zwiastowania Pańskiego, w którą wspominamy zbawcze "fiat" Słowa Wcielonego, a również "fiat" Maryi, nowej Ewy, dopuszczonej do "współudziału w urzeczywistnianiu Bożego planu odkupienia ludzi" (MC).

W Okresie Wielkanocnym cała uwaga Kościoła skupia się na Chrystusie Zmartwychwstałym. Dzielimy radość Maryi kończąc codzienną Liturgię Godzin antyfoną Królowo nieba, wesel się, Alleluja. W niedzielę poprzedzającą uroczystość Zesłania Ducha Świętego pierwsze czytanie mszalne ukazuje nam, jak Apostołowie przygotowali się na dar Ducha Świętego, trwając jednomyślnie na modlitwie razem z Maryją. Jest to przykład dla Kościoła po wszystkie czasy. Kościół w Polsce tuż po Pięćdziesiątnicy obchodzi święto Matki Kościoła, a 24 maja, więc często w okresie wielkanocnym, wspomnienie NMP Wspomożycielki Wiernych, prosząc Boga, by za Jej wstawiennictwem umacniał swój Kościół.

W Okresie Zwykłym przypada większość świąt maryjnych, w tym największe z nich - Wniebowzięcie NMP. "Jest to uroczystość, przez którą Kościołowi i społeczności ludzkiej zostaje przedstawiony obraz i niosący pociechę dowód, które pouczają nas, że spełnia się ostateczna nadzieja", nadzieja życia wiecznego w niebie. Świątecznym przedłużeniem tej uroczystości jest wspomnienie NMP Królowej, która w niebie "siedząc obok Króla wieków... wstawia się jako Matka" za nami (MC).

Liturgia pozwala na częste wspominanie Matki Bożej, poświęcając Jej w pewien sposób dzień sobotni. Wspomnienie Świętej Maryi w Sobotę jest bardzo starożytne. Można w tym dniu, gdy nie ma jakiegoś święta lub wspomnienia obowiązkowego, odprawiać Mszę Św. i odmawiać brewiarz według jednego z sześciu formularzy maryjnych. Ostatnio, jak widzimy z wydanego przez Księgarnię Watykańską Małego Mszału Madonny, wprowadzono jeszcze inne formularze mszalne, tak że w sumie, razem z dotychczasowymi, związanymi z różnymi świętami Matki Bożej, jest ich 46 (przynajmniej we Włoszech). Msze Matki Bożej okresu zwykłego podzielono w tym mszale na trzy sekcje: 11 formularzy wspomina Maryję pod Jej tytułami, wziętymi z Pisma Św., które ukazują Jej więź z Kościołem; 9 czci pamięć Maryi pod tytułami, które wyrażają Jej współpracę w rozwoju naszego życia duchowego; 8 zaś uwydatnia tytuły Maryi, które objawiają Jej wstawiennictwo.

Czcimy Matkę Bożą liturgicznie nie tylko w święta maryjne i w sobotę, ale codziennie, zarówno we Mszy Św., jak w Liturgii Godzin. We Mszy św. zaraz na początku, przy akcie pokutnym, błagamy Najśw. Maryję o modlitwę za nas do Boga. W Modlitwie Eucharystycznej, a więc w samym środku Boskiej Ofiary, przed lub po Konsekracji, znajduje się wspomnienie Najśw. Maryi Panny. W Kanonie rzymskim "zjednoczeni z całym Kościołem, ze czcią wspominamy najpierw pełną chwały Maryję, zawsze Dziewicę3'. W trzech dalszych odmianach Modlitwy Eucharystycznej prosimy Boga o "udział w życiu wiecznym z Najśw. Bogarodzicą Dziewicą Maryją". W VModlitwie Eucharystycznej "zjednoczeni z Najśw. Dziewicą Maryją i wszystkimi świętymi", wychwalamy Boga w Chrystusie. Cały Kościół, również w niebie, łączy się w Ofierze eucharystycznej, zwłaszcza Ta, która uczestniczyła w Ofierze Jezusowej na Kalwarii. Codziennie na Nieszporach wielbimy Boga kantykiem Magnificat, który jako pierwsza wyśpiewała Maryja, a ostatnią godzinę kanoniczną kończymy antyfoną maryjną, uciekając się ufnie do Matki miłosierdzia.

Swój kult względem Matki Bożej Kościół wyraża w liturgii w przeróżny sposób: "w głębokiej czci, gdy patrzy na niezwykłą godność Dziewicy...; w płomiennej miłości, gdy rozważa duchowe macierzyństwo Maryi, którym obejmuje Ona wszystkie członki Ciała Mistycznego; w pełnym ufności błaganiu, gdy doświadcza wstawiennictwa swej Orędowniczki i Wspomożycielki; w służbie miłości...; w czynnym naśladowaniu, gdy spogląda_na świętość i cnoty Maryi pełnej łaski; w zdumieniu połączonym ze wzruszeniem ducha, gdy "jakby w przeczystym obrazie ogląda to, czym cały pragnie i spodziewa się być"..." (MC).

Gdy chodzi o modlitwę błagalną w liturgii maryjnej, to najczęściej kierujemy ją do Boga "za wstawiennictwem Najśw. Maryi" przez Jezusa Chrystusa. Nieraz zwracamy się wprost do Niej: "módl się za nami grzesznymi", "proś Chrystusa za nami". A w antyfonach i hymnach często wzorujemy się na najstarszej modlitwie maryjnej Pod Twoją obronę i błagamy naszą Orędowniczkę u Boga bezpośrednio o pomoc w naszych potrzebach, zwłaszcza duchowych: "Od wszelakich złych przygód racz nas zawsze wybawiać"; "Ratuj nas, opiekuj się sługami Twoimi"; "Daj wieść życie czyste, drogę ściel bezpieczną, widzieć daj Jezusa, mieć z Nim radość wieczną".

Gdy przeglądamy maryjne teksty liturgiczne, mszalne i brewiarzowe, w obrządku rzymskim, widzimy, że może nie są one tak bogate, jak w obrządku greckim, ale i one świadczą wymownie, że "najznakomitsze i najwznioślejsze przejawy pobożności względem Najświętszej Dziewicy albo rozwinęły się w ramach samej liturgii, albo zostały włączone w Jej całość" (MC).

Już ten krótki przegląd liturgii w aspekcie maryjnym pokazuje, jak bardzo Kościół jest przekonany, że Matka Boża "także teraz jest obecna i działa", dlatego "chce z Nią wspólnie przeżywać tajemnicę Chrystusa" (MC). W ten sposób "Kościół, zabiegając o chwałę Chrystusa, staje się bardziej podobny do swego wzniosłego Pierwowzoru, postępując ustawicznie w wierze, nadziei i miłości" (LG).

Rycerz Niepokalanej nr 385-386 Ostatnia aktualizacja: 19.07.2021 Wasze komentarze: Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy. Autor Treść Nowości św. Ekspedyt Modlitwa do św. Ekspedyta Litania do św. Ekspedyta św. Elfeg św. Leon IX Urodziny jeżyka Jasia Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023 Poprzednia [ Powrót ] Następna