bł. Vilmos Apor

     Urodzony w 1892 r. Apor pochodził z siedmiogrodzkiej rodziny książęcej barona Gabora Apora i księżniczki Fidelii Palffy. Po studiach w szkołach jezuickich w Kalocsy i Innsbrucku, uzyskał doktorat z teologii. W 1915 r. został księdzem. Podczas I wojny światowej był kapelanem wojskowym. Po wojnie przez rok był prefektem w seminarium duchownym, a w 1918 r. został proboszczem w Gyula. Tu dał się poznać jako duszpasterz ubogich. Założył m.in. ośrodek dla dzieci, których rodzice zginęli podczas wojny. Znany był z wielu inicjatyw duszpasterskich, które ożywiały życie religijne wiernych. Na wiele lat przed Soborem Watykańskim II angażował się w utrzymywanie dobrych kontaktów z duchownymi i wiernymi nie tylko innych wyznań chrześcijańskich, ale nawet z muzułmanami.

     W trudnym okresie II wojny światowej, podczas której Węgry stanęły po stronie hitlerowskich Niemiec, w 1941 r. papież Pius XII mianował ks. Apora biskupem diecezji Gyór. Święcenia biskupie przyjął w Gyula, gdzie był przez 23 lata proboszczem. Do herbu wpisał słowa: "Krzyż umacnia słabego, a czyni łagodnym silnego". Jego rezydencja biskupia stała się podczas wojny miejscem schronienia dla wielu osób, także Żydów.

     Po likwidacji getta w Gyór i wywiezieniu Żydów do Auschwitz (1944) ostro protestował wobec władz hitlerowskich. W jednym z kazań stwierdzał: "Kto kwestionuje chrześcijańskie prawo miłości i twierdzi, że można nienawidzić lub torturować ludzi dlatego, że są Żydami lub Afrykanami, ponosi większą winę, niż poganie i osoby grzeszące publicznie".

      Gdy w październiku 1944 r. trwało bombardowanie Gyór, nie opuścił miasta, ale pozostał ze swoimi wiernymi. Wraz z abp. Mindszentym domagał się zaprzestania udziału Węgier w wojnie.

    W Wielki Piątek 30 marca 1945 r. do rezydencji biskupiej - pod pretekstem poszukiwania żołnierzy niemieckich - wtargnęli pijani żołnierze radzieccy. Niemców nie znaleźli, natomiast zażądali wydania znajdujących tam schronienie młodych kobiet. Biskup Apor zdecydowanie odmówił. Wywiązała się ostra wymiana zdań z oficerem, który w pewnym momencie wyciągnął pistolet i postrzelił biskupa. Mimo natychmiastowej operacji, która odbywała się jedynie przy świetle lampy naftowej, odważny biskup zmarł 2 kwietnia w Poniedziałek Wielkanocny.

     Przez wiele lat komunistyczne władze węgierskie uniemożliwiały przeprowadzenie procesu beatyfikacyjnego bp. Apora. Nie mógł też spocząć w swojej katedrze. Dopiero w 1986 r. pozwolono na przeniesienie jego ciała z klasztoru karmelitów do katedry w Gyór.

     Tam przy jego grobie 7 września 1996 r. modlił się Jan Paweł II. Tego dnia wspomniał go podczas Mszy św. w miejscowym parku Ipari. Rok później, 9 listopada 1997 r. Jan Paweł II podczas uroczystej celebry na placu św. Piotra ogłosił go błogosławionym. Podkreślił wtedy, że "heroiczne świadectwo biskupa Vilmosa Apora przynosi zaszczyt szlachetnemu narodowi węgierskiemu".