Mrówki to starożytny symbol mądrości

Arystoteles wspomina: "Mrówki opuszczają mrowisko, gdy się je posypie pyłem majeranku lub siarki". W niektórych rejonach starożytnej Grecji mrówki uważano za święte. Zgodnie z greckim przekazem mitologicznym Ajakos, syn Zeusa i Ajginy, nazwał swoich poddanych mrówkami, gdyż odznaczali się skrzętnością, cierpliwością i wytrzymałością. Według innej wersji nimfa Myrmeks przechwalała się niesłusznie wynalezieniem pługa, za co Atena przemieniła ją w mrówkę. Plutarch (zm. po 120 r.) nazwał je "maleńkim zwierciadłem rzeczy większych i piękniejszych". Tenże autor podał je jako wzór zmysłu społecznego, pracowitości oraz obraz męstwa, wstrzemięźliwości, roztropności i sprawiedliwości, a więc cnót zwanych w chrześcijaństwie kardynalnymi. Tertulian (zm. ok. 220 r.) przytoczył je jako przykład obdarowania przez najwyższego Artystę - Boga niezwykłymi zdolnościami i siłami. Jeden z bestiariów porównał je do panien roztropnych z ewangelicznej przypowieści (Mt 25 1-13).

Mrówki, jak sądzono, umiały odróżniać źdźbła pszeniczne od jęczmiennych. Gromadziły tylko ziarno pszeniczne, ponieważ jęczmień przeznaczony był dla zwierząt nierozumnych. W sensie metaforycznym miało to wskazywać - zgodnie z tym, co pisał Job: "Zamiast pszenicy niech mi się rodzi oset, a miast jęczmienia ciernie" (Hi 31, 40) - na doktrynę heretyków. Jęczmień, czyli fałszywą naukę, należy daleko odrzucać od siebie, gdyż ona niszczy dusze ludzi.

Podobno ziarna gromadzone jako zapasy na zimę mrówki dzielą na połowę, aby zapobiec wypuszczaniu kiełków, gdy nadejdzie wilgoć. Według bestiariów może to być dla człowieka wskazówką, aby uczył się korzystać ze Starego i Nowego Testamentu, aby umiał rozróżnić ducha od litery prawa, bowiem duch ożywia, a litera zabija, zgodnie z tym, co pisze św. Paweł w Drugim Liście do Koryntian 3, 5-6: "Ale zdolność nasza jest z Boga; który też uczynił nas odpowiednimi sługami Nowego Testamentu, nie literą, ale duchem; bo litera zabija, a duch ożywia". Naród żydowski, kierując się wyłącznie literą, w sensie metaforycznym "zginął z głodu".

Istniało przekonanie, że mrówki mają zdolności prorocze, gdyż potrafią przewidzieć słoneczną pogodę. Wynoszą wtedy nawilgłe ziarno na zewnątrz spiżarni, aby wyschło w pełnym słońcu. Św. Ambroży wyprowadza stąd wniosek: "Natura jest najlepszą nauczycielką prawdy".

Brunetto Latini w dziele Skarbiec wiedzy podaje, że według Etiopczyków na jednej z wysp żyją mrówki wielkości małych psów. Wydobywają one z piasku złoto, broniąc go aż do pozbawienia życia napastnika. "Wieśniacy jednak wysyłają na tę wyspę klacze mające źrebięta, aby się tam pasły, i objuczają je solidnymi kuframi. Kiedy tylko mrówki zauważą kufry, zaraz składają tam swe złoto, sądząc, że będzie ono w bezpiecznym miejscu. Wieczorem, gdy każda klacz jest najedzona i dobrze obładowana, pan ich przyprowadza na drugi brzeg rzeki źrebięta, które rżą tak donośnie, że matki słysząje, a wówczas rzucają się w wielkim pędzie do wody i przeprawiają z powrotem wraz z całym złotem złożonym w kufrach". Za którymś z antycznych autorów powtórzył tę historię także Izydor z Sewilli (zm. w 604 r.).

Dla św. Augustyna mrówka jest symbolem pokory, chociaż na innym miejscu podaje ją jako przykład chciwości. Według tegoż świętego, człowiek winien gromadzić w sobie słowo Boże i zachowywać je w zakamarkach swego serca, naśladując w ten sposób roztropność mrówek, które na okres zimy gromadzą w rozpadlinach skalnych owoce żniwa. One winny być wzorem dla człowieka pobożnego: "Patrz na Bożą mrówkę: wstaje co dzień, biegnie do kościoła Bożego, modli się, słucha czytania, śpiewa pieśni, przemyśliwa to, co posłyszała, myśli także i sama, chowa w środku ziarna zebrane z klepiska" - pisze św. Augustyn w Objaśnieniach Psalmów.

Z kolei św. Hieronim w swoich metaforach dotyczących Sądu Ostatecznego odwołuje się do mądrości mrówek, które przewidują nadchodzącą zimę, mnich zaś i chrześcijanin często nie myślą o mającym nadejść Sądzie. Dla św. Hieronima mrówka jest uzasadnieniem prawdy, że nawet najmniejsze stworzenie może wskazać na swego Stwórcę.

Albert Wielki, powtarzając opinie starożytnych, podaje, że mrówki grzebią zmarłe towarzyszki na własnych cmentarzach, co przez niektórych autorów miało stanowić usprawiedliwienie dla przedstawiania mrówek na wczesnochrześcijańskich płytach nagrobnych. Jak podają dawni autorzy, chory niedźwiedź pożera mrówki w celach leczniczych.

Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.

Autor Treść

Nowości Tajemnice Chwalebne Różańca Świętego św. Felicjan Modlitwa do św. Felicjana św. Narcyz Modlitwa do św. Narcyza ks. Stanisław Cholewa

Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna