Opis:
Książka ta dotyczy "kłamstwa profesjonalnego". Istnieją zawody, sformalizowane lub niesformalizowane, w których umiejętność kłamania otrzymuje znamię cnoty profesjonalnej. Należą do nich przede wszystkim zawody polityka, dyplomaty i agenta wywiadu. Zbiór ten można by jeszcze powiększyć. Jak wykazują badania psychologiczne i statystyki, osoby, które rozwijają swoje zdolności w tych kierunkach, odznaczają się specyficznymi dyspozycjami psychicznymi w odniesieniu do płaszczyzny komunikacji z innymi ludźmi.
Wierność swej prawdzie to dla osoby ludzkiej zgodność z własną tożsamością. Definicja ta brzmi podobnie do określenia samej prawdy: "zgodność myśli i rzeczy". Zdradzić można drugiego, małżonka, rodzinę, etos swej profesji, ojczyznę, wreszcie siebie, swoje człowieczeństwo. Nie każda skrytość jest zdradą. Skrytość i niejawność w takich dziedzinach jak dyplomacja, militaria czy wywiad to chleb powszedni. Nie można sobie przecież wyobrazić armii bez istnienia tajemnicy wojskowej. Zdrada to aktywne przeciwstawienie się wartości, której się przedtem zawierzyło. Dlatego w perspektywie antropologiczno-moralnej zasługuje ona przede wszystkim na miano kłamstwa.
Recenzje książki:
Czy szpiedzy i dyplomaci mogą NIE kłamać?
Czy można być uczciwym szpiegiem? Czy bycie dyplomatą zawsze oznacza konieczność kłamstwa? Czy zawód dyplomaty i szpiega wymusza nieuczciwość i brak etyki w życiu? - na te i wiele podobnych pytań w swojej arcyciekawej książce stara się odpowiedzieć wybitny polski pedagog, prof. Wojciech Chudy.
Książka "Kłamcy profesjonalni" została wyraźnie podzielona na dwie części (pierwsza omawia dyplomację, druga - szpiegostwo). Autor stwierdził widocznie, że przepaść między tymi zawodami jest zbyt duża, by można było dokonać jednej oceny etycznej dla obu zajęć.
W części pierwszej prof. Chudy w ciekawy sposób prezentuje metody działania dyplomatów, takie jak oszustwo, przemilczenie, zwlekanie z odpowiedzią, intrygę, manipulację gospodarczą oraz język dyplomatyczny. Szczególnie temu ostatniemu zagadnieniu i wielu jego odmianom (także w aspekcie kłamstwa) autor poświęca najwięcej miejsca.
Jednak pierwsza część książki (poświęcona dyplomacji) stanowi jedynie 1/5 całości opracowania. Pozostałe 4/5 poświęcone zostały tematyce szpiegów i wywiadu. I tak na początku drugiej części autor omawia historię działań szpiegowskich. Wskazuje również na najważniejsze funkcje wywiadu w czasie wojny i pokoju. Nie brakuje także omówienia najbardziej znanych postaci i najciekawszych akcji w historii szpiegostwa.
Dalsza cześć tego rozdziału poświęcona jest metodom stosowanym przez pracowników wywiadu i kontrwywiadu. Prof. Chudy omawia sposoby rekrutacji szpiegów, posługiwanie się kłamstwem, dezinformacją, kryptografią, szyfrowaniem (w historii i współcześnie). Ostatni podrozdział poświęcony jest problematyce moralnej oceny działalności szpiegowskiej.
Wszystko to zostało omówione w sposób niezwykle ciekawy, dzięki czemu zapewniam, że książka - mimo typowo naukowego charakteru wciągnie Cię bez reszty. Jej prosty język i niezliczone przykłady i odwołania do konkretnych wydarzeń powodują, że czyta się ją znakomicie.
Z całą pewnością myli się ten, kto liczy na to, że w tej książce znajdzie proste odpowiedzi, gloryfikację lub całkowite potępienie bycia dyplomatą czy szpiegiem. Autor przedstawia jednak ogromnie wiele argumentów, które skłaniają do refleksji i wyrobienia sobie własnego zdania na ten temat. Dlatego właśnie ta publikacja jest tak wartościowa i naprawdę godna polecenia.
Bardzo zachęcam Cię, Drogi Czytelniku, do sięgnięcia po "Kłamców profesjonalnych". Nie tylko dowiesz się z tej książki o działalności dyplomaty i szpiega, ale pomoże Ci ona znaleźć odpowiedź na pytania o etyczne uwarunkowania tej pracy. Takie pytania warto sobie stawiać, by lepiej zrozumieć np. co kieruje osobami skłonnymi do zdrady własnego kraju na rzecz innych korzyści.
Paweł Królak