Kryzys: gospodarczy czy moralny? - Gospodarka

Nie jest to kryzys kapitalizmu, liberalizmu czy bankowości wynikły z ich wad wewnętrznych. Wyniknął on bowiem przede wszystkim z psucia normalnej gospodarki przez nieuczciwe rozwiązania ustrojowe, prawne i budżetowe. Sprowadzają się one do zgody na rozmaite formy kradzieży.

AMERYKAŃSKI BALON

Skutek był taki, że więcej budowano, wzrósł popyt, nieruchomości drożały. W księgowości banków figurował więc na minusie udzielony kredyt, powiedzmy dwieście tysięcy dolarów. Na plusie jako wierzytelności wpisywano zobowiązanie zwrotu, dwieście tysięcy i należne w przyszłości procenty, powiedzmy drugie tyle. Jako zabezpieczenie służył dom, wart na skutek wzrostu cen trzysta tysięcy albo i więcej. Wydawało się, że wszystko w porządku.

Co w tym niemoralnego? Po pierwsze, ułatwienia kredytowe służą tym, którzy wydają pieniądze, kosztem tych, którzy osztzędzają, inwestują i pożyczają. To się z czasem nasiliło, gdyż urząd federalny po roku 2001 zaniżył stopy procentowe, znowu przyznając pożyczkobiorcom nieuczciwe korzyści.

Następnie, bank pożyczywszy dwieście tysięcy wykazywał aktywa na kwotę czterystu tysięcy, w dużej mierze fikcyjną, bo jej spłacenie było często nierealne. Potem na tej bazie pożyczano dalej, a bankierzy sprzedawali pakiety wierzytelności, niby to zabezpieczonych hipotecznie, oraz różne "instrumenty pochodne". Na tę działalność instytucje kontrolne przymykały oko, chyba dlatego, że wierzyły, że ekspansja kredytowa napędza gospodarkę. A przecież chodziło o papiery bez pokrycia!

Wszystko to działało aż do wyczerpania się możliwości mnożenia kredytów i sprzedaży domów. Popyt spadł, bo musiał, i mocno spadły ceny. Okazało się, że gdy kredytobiorca jest niewypłacalny, dom po nim można sprzedać za jakieś sto tysięcy, i to z trudem. Aktywa okazały się oszustwem księgowym. Masowa utrata ich wartości zagroziła także całemu normalnemu biznesowi, gdyż z rynku znikła kwota rzędu dwóch tysięcy miliardów dolarów, rujnując wszystkie ceny i plany.

Kto stracił? Na pewno nie dyrektorzy banków - dobrze opłacani. Przede wszystkim stracili ci, którzy inwestowali w oszukańcze papiery oraz w bankach oszczędzali. Ta okoliczność, w połączeniu z chaosern na rynku, skłoniła rząd amerykański do udzielenia bankrutom gigantycznej pomocy, wykupienia ich właściwie. W ten sposób na miejsce fikcyjnych pieniędzy rząd wpłacił prawdziwe.

No tak, ale skąd je ma? Głównie z podatków. Innymi słowy, pieniędzy nie przybyło, ale zabrano je ogółowi obywateli po trochu (ponad dwadzieścia tysięcy dolarów na rodzinę). Po to, żeby uratować spekulantów oraz ich ofiary. W skali całej gospodarki niczego nie przybyło, dlatego efekty kuracji będą marne. Natomiast rząd popełnia w ten sposób gigantyczną kradzież, zabierając pracowitym i oszczędnym, a ratując nieudolnych, rozrzutnych i pechowych. Dodajmy, że nie jest to jedyna dziura w amerykańskim budżecie, ponieważ na wojnę w Iraku wydano już sześćset miliardów dolarów, a wydatki socjalne od dawna są rozrzutne.

Mówiąc obrazowo: wyobraźmy sobie, że przez lata toleruje się produkcję fałszywych banknotów, motywując to potrzebą wsparcia biedniejszych. Potem nagle zostają one ujawnione. Rząd zabiera więc wszystkim po trochu, a zwraca tym, którzy nagromadzili pieniądze fałszywe.

To wszystko oczywiście odbija się na innych krajach, gdyż są w nich amerykańskie papiery, handlują one z Ameryką, występują w nich podobne mechanizmy kredytowania. Niektóre skutki są zresztą korzystne, np. ceny ropy znowu są normalne, a przedtem były zawyżane przez spekulantów, skupujących ją za nadwyżkę pieniędzy (za mało czujemy skutki, gdyż w litrze benzyny jest 2,50 zł podatków). Jednakże generalnie rządy reagują tak jak USA, to znaczy zatykają dziury kosztem ogółu podatników, co jest ekonomicznie krótkowzroczne, a moralnie skandaliczne.

W Polsce kredyty są raczej za drogie niż za tanie, a zatem najszkodliwszy jest spadek zamówień z zagranicy oraz spadek kursu złotego. Wynika on z wyprzedaży walorów, jakie bankrutom pozostały, a wtórnie ze spekulacyjnej gry na zniżkę. Niewykluczony jest tu czynnik polityczny. Polska ogłosiła chęć przyjęcia euro. Dla nas byłoby lepiej, gdyby kurs wynosił dwa złote za euro (co odpowiada w przybliżeniu relacji cen i wydajności pracy), ale Niemcy i inni woleliby pięć złotych za euro, bo wtedy polskie kapitały będą mniej warte.

KRADZIEŻ I JEJ SKUTKI

Przeciętny polski pracujący myśli, że "dostaje" różne świadczenia. Faktycznie za płacone przez całe życie podatki i składki mógłby je nabyć za gotówkę i jeszcze by mu sporo zostało. Pracujący na pensji nie wie, że ponad dwie trzecie tego, co wypracował, idzie na różne podatki (trzeba tu zsumować PIT, VAT, składki, akcyzę na paliwo itd.).

Jeśli ktoś na tym systemie korzysta, to ci, którzy nie pracują, a naciągają pomoc społeczną, co zresztą na Zachodzie jest dużo bardziej rozwinięte niż u nas. Tu i tam podpiera się również nieefektywne duże przedsiębiorstwa. Polskie specjalności w tej dziedzinie to wczesne emerytury oraz fikcyjne renty.

Inna masowa kradzież: Polska obecna nie zwróciła tego, co w majestacie komunistycznego prawa ukradziono po wojnie. W krajach sąsiednich reprywatyzacja była możliwa, u nas jakoś nie. Kolejne rządy chciały zatrzymać majątek w rękach urzędników, czyli swoich, czemu towarzyszyło jej korupcyjne rozdrapywanie. Nawet dzisiaj możliwy jest zwrot w naturze, choćby w firmie zastępczej, majątku niegdyś zabranego. Byłoby to i uczciwe, i korzystne ekonomicznie, bo przecież państwowe znaczy niewydajne. Zamiast tego proponuje się ułamkową rekompensatę, to znaczy władza zatrzyma majątki (pochodzące z kradzieży), a zmusi obywateli do zrzucenia się na ułamkowe odszkodowanie (czyli ich okradnie).

Największa dziś kradzież to system emerytalny. Istota jego jest taka, że pracującym zabiera się pieniądze, wykorzystując je zwłaszcza na należne innym emerytury, w zamian dając obietnicę, że kiedyś ktoś i im zapłaci. Nikt, kto pracuje do osiągnięcia wieku emerytalnego, nie dostanie jednak tyle, ile w ciągu życia wpłacił. Dużo lepiej by wypadł na lokatach bankowych.

Tak zwany drugi filar rzekomo polega na tym, że oszczędzamy na swoje emerytury. Jest to wielkie kłamstwo. Po pierwsze, pieniądze idą do prywatnych funduszy, które suto z nich żyją. Po drugie, nie ma żadnego bodźca, by skutecznie pomnażały nasze pieniądze i faktycznie w skali wieloletniej tego nie osiągnęły. Po trzecie, nowa ustawa stanowi, że nasze oszczędności nie mogą być wycofane po dojściu do wieku emerytalnego ani też odziedziczone, co przedtem gwarantowano. Jest to gigantyczny prezent dla prywatnych funduszy emerytalnych, trudno nie spytać, jak to załatwiły.

Jak człowiek, któremu upuszczono krwi, będzie słaby, tak i gospodarka, w której tak się wysysa pieniądze z pracujących, będzie się rozwijała niemrawo. Władza nie chroni bowiem własności, to znaczy majątku i dochodów obywateli. Porzucono przykazanie "nie kradnij!". Tymczasem na nim opiera się każda normalna i uczciwa gospodarka. Wiąże się to z brakiem wolności gospodarczej. Wolność stanowi bowiem aspekt własności: przecież własność to nic innego, jak prawo do swobodnego dysponowania rzeczami. Tę krępują tysiące przepisów, rodzimych i europejskich.

Wnioski są pesymistyczne. Skoro w USA zalegalizowano wysysanie pieniędzy z podatnika, a zachodnie rządy sztucznie podtrzymują chore części gospodarki, po obecnym kryzysie nastąpi zapewne pewna stabilizacja, ale bez wzrostu. Odbije się to również na Polsce. Niewiele możemy zrobić, choć na razie nasze władze działają ostrożnie w sprawie "ratowania" waluty i firm oraz zapowiadając oszczędności. Ale skoro rządy przyjęły za zasadę wyzysk obywateli przez podatki i zabierania każdej dostrzeżonej nadwyżki na wiecznie głodny budżet, nie ma co liczyć na dynamiczne inwestowanie ani większe zatrudnienie w najbliższych latach. Czy da się to odwrócić? Może, ale takiej nadziei nie wiązałbym z żadną ważną dziś siłą polityczną.

Michał Wojciechowski Autor jest świeckim profesorem teologii na uniwersytecie w Olsztynie, zajmuje się Pismem Świętym i kwestiami moralno-ekonomicznymi. Napisat m.in. książki "W ustroju biurokratycznym", "Moralna wyższość wolnej gospodarki" oraz "Biblia o państwie". Tekst pochodzi z Tygodnika Idziemy, 22 luty 2009 Wasze komentarze: petrowylok: 05.09.2014, 06:00 Bez watpienia kazdy z nas wie o tym, ze dzisiejszy rynek finansowy moze nam zaoferowac szereg niezwykle ciekawych uslug kredytowych. Do zdecydowanie najwazniejszych z nich niewatpliwie zalicza sie zwykly kredyt gotówkowy, gdyz cechuje sie on przede wszystkim ogromna wrecz prostota, przez co kazdy z nas moze z niego skorzystac i po bardzo krótkim czasie potrzymac potrzebne mu pieniadze. Fakt, w wiekszosci przypadków oferuja one wylacznie troche mniejsze kwoty, ale korzystanie z nich wciaz moze byc niezwykle wygodnym rozwiazaniem w wielu rozmaitych sytuacjach, wiec naprawde warto zainteresowac sie nimi nieco blizej. Kredyt gotówkowy niewatpliwie zalicza sie obecnie do zdecydowanie najpopularniejszych uslug kredytowych na swiecie, choc z drugiej strony nie ma w tym niczego dziwnego. Przede wszystkim kredyty te charakteryzuja sie znaczna prostota, przez co korzystanie z nich zawsze jest niezwykle praktycznym rozwiazaniem. Ponadto w wielu przypadkach nie musimy przy nich spelniac jakichkolwiek powazniejszych wymagan zwiazanych chociazby z nasza zdolnoscia kredytowa, przez co bedzie to rewelacyjna propozycja równiez i dla osób w nielatwej sytuacji finansowej â naprawde warto zatem dowiedziec sie nieco wiecej na ich temat. Wsród wielu najrózniejszych uslug kredytowych z jakimi spotkamy sie na wspólczesnym rynku finansowym do tych zdecydowanie najwazniejszych niewatpliwie zalicza sie kredyt gotówkowy. Podstawowa przyczyna jego popularnosci jest przede wszystkim znaczna prostota jaka mozemy cieszyc sie za kazdym razem, gdy tylko korzystamy z takich wlasnie uslug. Nie bedziemy musieli przy nich zalatwiac praktycznie zadnych wiekszych formalnosci, dzieki czemu trwa to czasami doslownie kilkanascie minut, a oprócz tego moga z niego korzystac równiez osoby w ciezkiej sytuacji finansowej. Niewatpliwie bedzie to zatem doskonale rozwiazanie w wielu rozmaitych przypadkach! Jak znalezc najlepszy kredyt? ekonomista: 27.02.2009, 22:52 Otóż: 1. Minus i to konkretny za termin wydania artykułu. Nagle przypomniało się, że to i to jest kłamstwem a to i to jest dobre? Jakoś wcześniej nie zasłyszałem ani razu podobnej opinii. Ani nawet podobnej. 2. Nie zgodzę się z tym, że kredytobiorcy to oszuści, a Ci co oszczędzają to dobrzy ludzie. Jakoś nikt nigdy wcześniej o to problemów nie stwarzał, a tu nagle hasło kryzys, to chcąc pozostać modnym warto o tym napisać? Warto to i owo przeanalizować? To nie pora, teraz nie. 3. Fundusze emerytalne istnieją od 2 m-cy? Tak nagle stały się złodziejami, a jeszcze rok temu było wszystko fajnie? Za późno o tym się mówi. Nagle każdy wokoło zły jest, a tylko Ci co piszą artykuły święci są? No chyba nie bardzo, co? Nie jesteśmy chyba arabami, co bronią żyć z procentów (odsetek). Administracja taka jest od PRL, a na to warto było zwrócić wcześniej uwagę, dużo wcześniej...dziś każdemu jest źle, a to Polska, teraz nie szuka się winnego, teraz trzeba zaciągnąć pasa, zatasać rękawy i wziąć się sumiennie do roboty, do oszczędzania (i nie przez zakupy w tesko), oraz trzeba zacząć myśleć, bo no cóż, w naszej ojczyźnie jest z tym niemały problem...ale o tym to mógłbym co najmniej taki sam artykuł napisać... (1) Autor Treść Nowości Nowenna przed świętem św. Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała - dzień 1 Modlitwa do św. Andrzeja Kim Taegon i św. Pawła Hasang bł. Tomasz Johnson, Jan Davy i towarzysze męczennicy Modlitwa do bł. Tomasza Johnsona, Jan Davy'ego i towarzyszy męczenników Co to jest chrzest z wody. Czy jest on ważny, kiedy można chrzcić w ten sposób? ks. Józef Sadzik Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023 [ Powrót ]