św. Tomasz Apostoł

Postać Tomasza jest tylko wspomniana w ewangeliach synoptycznych, podczas gdy Jan wspomina go pięć razy: cztery razy sporadycznie, podaje natomiast jeden dłuższy epizod, sławną scenę "niewiernego Tomasza". Tomasz, nieobecny podczas pierwszego spotkania Jezusa z Apostołami po zmartwychwstaniu wyraża wątpliwości co do jego prawdziwości dopóki Go nie dotknie. Po ośmiu dniach pojawia się Jezus i każe Tomaszowi włożyć ręce w jego bok i rany, na co Tomasz odpowiada po prostu "Pan mój i Bóg mój!" Św. Grzegorz Wielki skomentował tę scenę lakonicznie: "Więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza, niż wiara Apostołów".

Jedna z legend o wniebowzięciu Maryi nawiązuje do tego epizodu. Gdy Apostołowie złożyli do grobu ciało Maryi, nie było pośród nich Tomasza. Ten zaś idąc do nich ujrzał, jak Maryja podąża do nieba; Ona zaś widząc go, rzuciła mu swój pasek. Gdy Tomasz przybył go grobu Maryi i zastał tam Apostołów stwierdził, że nie ma tam ciała Maryi. Apostołowie oburzyli się na niego wyrzucając mu jego niewiarę, wtedy on pokazał im pasek; gdy oni otworzyli grób, istotnie nie znaleźli ciała Maryi. Ponieważ relikwia tego paska miała się znajdować w Prato, scenę tę przedstawiali chętnie malarze toskańscy.

Tomasz miał działać w Indiach lub w Partii - regiony te są z sobą zbliżone więc jest to możliwe. Tradycja mówi o jego działalności w Indiach, a w Malaipur w stanie Madras pokazują jego grób, który widział już Marco Polo. Działalności św. Tomasza w Indiach są poświęcone "Akty Tomasza", utwór z początku III wieku, który zawiera piękne fragmenty poetyckie. Czy jednak istotnie Tomasz dotarł do Indii? Faktowi temu nie można zaprzeczyć, ponieważ istniały silne kontakty handlowe Cesarstwa i Indii, a ponadto wspomniane "Dzieje" zawierają imiona historyczne. Wydaje się jednak, że o ile Tomasz był w Indiach, tQ raczej w północnych.

Od III wieku istnieje tradycja grobu św. Tomasza w Edessie (dzisiaj Urfa w Turcji), gdzie wystawiono w IV wieku wspaniały kościół i gdzie istniał silny ośrodek kultu św. Tomasza, w którym powstały prawdopodobnie wspomniane apokryfy, a Tomasza opiewał największy poeta syryjski, św. Efrem.

Problem grobu św. Tomasza powoduje inne trudności, bo istnieje on również w Ottonie, tam zaś przewieziono ciało św. Tomasza w 1258 roku z wyspy Chios; podejrzewa się jednak, że są to relikwie raczej jakiegoś pobożnego mnicha a nie Apostoła, choć ostatnie badania przeprowadzone potwierdzają, zdaniem ich autorów, prawdziwość relikwii.

W Polsce Tomasz odegrał ważną rolę w onomastyce: mamy więc liczne Tomaszowy, Tomyśle oraz nazwisko Tomaszewski, Tomaszkiewicz, Tomasik i inne. Od Tomasza pochodzą imiona zda się nie mające z Tomaszem nic wspólnego, jak włoskie Massaccio, francuskie Massenet, rosyjskie Chomiakow.

Święto św. Tomasza obchodzono niegdyś 21 grudnia, obecnie zaś przeniesiono na 3 lipca, przystosowując się tym samym do kalendarzy Kościołów wschodnich. Jeśli chodzi o ikonografię św. Tomasz był przedstawiany szczególnie chętnie w scenie "niewiernego Tomasza". Bywa przedstawiony z włócznią i mieczem (narzędzia męki) oraz, nawiązując do opowiadania o zbudowanym pałacu Gundafora - z kątownicą. Z tego też powodu jest patronem kamieniarzy i architektów a ponadto patronem Urbino, Parmy, Ortony, Rygi oraz Indii. Istnieje czterdziestu świętych i błogosławionych noszących to imię, pomiędzy nimi najsławniejszymi są Tomasz Becket i Tomasz Moore.

ks. Marek Starowieyski
Pismo Katolickie Pielgrzym, nr 224

   

Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.

Autor Treść

Nowości Dlaczego Pan Bóg stworzył świat? Kto to taki... przyjaciel? Modlitwa do św. Tarazjuesza Modlitwa poświęcenia się Matce Bożej Trzykroć Przedziwnej Pan kieruje nas ku przyszłości

Najbardziej popularne Nowenna do św. Rity Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Modlitwa o Cud

Poprzednia

[ Powrót ]