Benedykt XIV

3 maja 1758 roku w Rzymie zmarł Benedykt XIV (Prospero Lorenzo Lambertini), abp Ankony od 1727, kard. 1728, abp Bolonii 1731, papież od 17 sierpnia 1740.

Urodził się 31 marca 1675 w Bolonii w rodzinie szlacheckiej senatora Marcello Lambertiniego i Lucrezii Bulgarini. Miał dobre wykształcenie teologiczne, a także zdolności literackie. Od czasów pap. Klemensa XI pracował w Kurii Rzymskiej, a za pontyfikatu swego poprzednika, Klemensa XII, miał poważny wpływ na jego politykę. W 1728 został kardynałem, a w 1731 metropolitą Bolonii.

Uważany był powszechnie za przedstawiciela Oświecenia katolickiego i za autorytet w zakresie prawa kościelnego. Cieszył się zaufaniem i sympatią. Jako wytrawny naukowiec popierał badania naukowe w zakresie historii prawa, archeologii i dyscyplin naturalnych. Obok działalności jako arcybiskup, miał jeszcze czas na pisanie cennych dzieł teologicznych na temat procesów kanonizacyjnych i beatyfikacyjnych oraz synodów diecezjalnych. Obie pozycje przez długi czas miały dla Kościoła znaczenie fundamentalne. Jako uczonemu bardzo leżał na sercu rozwój nauki, o co w Rzymie później troszczył się szczególnie.

Konklawe, które dokonało jego wyboru, było najdłuższym w nowożytnej historii papiestwa; trwało przeszło 6 miesięcy – w czasie jego trwania zmarło sześciu kardynałów. Benedykt został wybrany 17 sierpnia 1740.

W zakresie wewnętrzno-kościelnym Benedykt zapoczątkował reformę tzw. indeksu książek zakazanych i procedury zamieszczania dzieł na indeksie. Podejrzany autor miał odtąd możliwość obrony i wyjaśnienia swojego stanowiska. Benedykt XIV skreślił z indeksu kościelnego dzieła Mikołaja Kopernika i Galileo Galileusza (1758). Związany był przyjaźnią z wielkimi uczonymi swoich czasów i pozostawał w osobistej korespondencji z L. Muratorim i Wolterem. W tym kontekście nie dziwi więc rewizja indeksu kościelnego i przepisów z nim związanych.

W encyklice "Vix pervenit" wypowiedział się w sprawie lichwy, precyzując stanowisko Kościoła wobec oprocentowanych pożyczek. Proboszczów zobowiązał do ofiarowywania Mszy św. za parafian w niedziele i święta. Podobne reformy wprowadził w kościelnej praktyce pokutnej. Przeprowadził poważną redukcję świąt (1742-48), zapoczątkował prace nad reformą brewiarza, wydał nowe martyrologium (1748), a w 1753 ceremoniał i pontyfikał biskupi. W 1741 zreformował proces małżeński, wprowadzając doń obrońcę węzła małżeńskiego.

Dla Biblioteki Watykańskiej nabył wielkie zbiory biblioteczne Ottoboniana i G.S. Assemanemu polecił opracować 20-tomowy katalog rękopisów watykańskich (zlecenia tego nie wykonano w całości). W celu podniesienia poziomu nauk kościelnych założył cztery akademie papieskie: dla studiów starożytności chrześcijańskich i rzymskich, historii Kościoła i dziejów papiestwa oraz historii liturgii. Zreformował Akademię dei Lincei w Rzymie i polecił jej prowadzenie badań przyrodniczych. Przy Uniwersytecie Sapienza otworzył katedry matematyki i chemii. Wielką troską otoczył kolegia misyjne. Z jego polecenia architekt Ferdinando Fuga wzniósł nową bazylikę św. Apolinarego. Działalność ta zjednała papieżowi ogromny poklask i prestiż wśród uczonych, a Charles Louis Montesquieu nazwał go "papieżem uczonych". Wielu też uczonych dedykowało mu swoje dzieła.

W sporze o ryty rozstrzygnął Benedykt w 1742, że w liturgii nie są dopuszczalne zwyczaje chińskie: liturgia nabożeństw powinna być wolna od naleciałości i jakiegokolwiek zabobonu. W 1744 potępił też tzw. "ryty malabarskie" w Indiach. Te decyzje papieskie utrudniły pracę misyjną Kościoła.

W polityce kierował się kompromisem, tolerancją i ustępliwością. Rezygnując częściowo z uprawnień Stolicy Apostolskiej zawarł szereg konkordatów: Neapol (1741), Sabaudia (1742), Hiszpania (1743-53), Mediolan (1757). Jako pierwszy z papieży uznał Fryderyka II jako króla Prus (Fryderyk I), licząc na złagodzenie jego polityki antykościelnej na Śląsku. Cesarzowej Marii Teresie przyznał tytuł "apostolskiej królowej Węgier", po zakończeniu wojny sukcesyjnej. Jako rządca Państwa Kościelnego zreformował podatki, zmniejszył budżet wojskowy, poparł handel i rolnictwo oraz zaprowadził poważne oszczędności w utrzymaniu dworu papieskiego. Zreformował również wymiar sprawiedliwości.

Za jego pontyfikatu narastała poważnie wrogość wobec zakonu Jezuitów. Przeciwnicy starali się wszelkimi środkami doprowadzić do jego rozwiązania. Benedykt wystąpił przeciwko jezuitom w Portugalii, gdzie zwalczał ich gwałtownie minister Pombal. Dekret w tej sprawie miał dla jezuitów bardzo poważne następstwa.

Na prośbę prymasa Adama Komorowskiego papież zezwolił 7 października 1749 prymasom Polski na noszenie szat purpurowych na wzór kardynałów. Benedykt XIV wyłączył w 1764 z metropolii gnieźnieńskiej biskupstwo wrocławskie i podporządkował je bezpośrednio jurysdykcji Stolicy Apostolskiej.

Zmarł 3 maja 1758 w Rzymie i został pochowany w Bazylice św. Piotra. Syn ministra angielskiego Horatio Walpole sławił go w poemacie jako papieża, "który przez swoje cnoty przywrócił blask tiarze, papieża umiłowanego przez katolików, szanowanego i cenionego przez protestantów. Był on bowiem kapłanem, ale bez wyniosłości i prywaty, księciem bez faworytów, był najlepszym ze wszystkich papieży".

Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.

Autor Treść

Nowości św. Ita Irlandzka Modlitwa do św. Ity Irlandzkiej św. Paweł Pustelnik z Teb Modlitwa do św. Pawła Pustelnika z Teb Modlitwa do św. Arnolda Janssena Modlitwa do bł. Alojzego Variary

Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2024

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna