O czym mówią nazwy szynki?

Chrematonimy (z greckiego chrema, chrematos - 'rzecz, przedmiot użyteczny, towar') rozumiane są wąsko lub szeroko. W pierwszym ujęciu zalicza się do nich tylko lub przede wszystkim indywidualizujące nazwy seryjnych przedmiotów materialnych, wytworzonych przez człowieka, np. produktów przemysłowych, wyrobów cukierniczych itp. Według drugiego rozumienia włącza się do nich wiele różnych wytworów materialnych i niematerialnych, które tworzą krajobraz kulturowy kształtowanej przez ludzi rzeczywistości, np. nazwy firm, restauracji, hoteli, różnego typu instytucji, organizacji, a także wydarzeń kulturalnych, inicjatyw społecznych itp.

Codziennie spotykamy setki różnego typu chrematonimów - od nazw na opakowaniach produktów spożywczych po rozmaite szyldy widziane z okien autobusów czy samochodów. Czasem niektóre z nich dłużej zatrzymują naszą uwagę - te bardziej zaskakujące, przełamujące zwyczaje nazewnicze w danej dziedzinie, celowo naruszające normy językowe, dowcipne itp. Interesujące rezultaty daje ogląd większej grupy takich nazw należących do jednego typu. Przed kilkoma laty pisałem na tych łamach o nazwach farb, których ponad sto przeanalizowała jedna z moich magistrantek w swojej pracy dyplomowej. Ileż tam było rozmaitych strategii nadawania nazw, ile ich typów związanych z miejscami, roślinami, porami roku i dnia, doznaniami zmysłowymi itp. Kiedyś z niemałym zaskoczeniem trafiłem z kolei na artykuł o nazwach... wędlin, Autorka wskazywała np., jak często ich nazwy odsyłają do przeszłości, sugerują naturalność, swojskość itp. Można by pod tym kątem przyjrzeć się np. nazwom batoników, papierosów, piw, środków czyszczących itp. Wszystko to jednak chrematonimy będące nazwami seryjnych produktów przemysłowych, a przecież ta kategoria nazw jest, jak podkreślałem, o wiele szersza.

Czy zastanawiali się Państwo kiedyś nad tym, jakie nazwy noszą np. sklepy obuwnicze, pizzerie, centra handlowe czy też nowo budowane osiedla mieszkaniowe w Państwa mieście? Analiza takich - zwykle niedawno powstałych nazw - wiele mówi o współczesnych użytkownikach polszczyzny, kolejnych modach językowych, ale i strategiach marketingowych. Z lat dziewięćdziesiątych wszyscy pamiętamy chociażby wysyp nazw firm z cząstkami "ex" (od eksport) czy "pol" (odpolski /Polska) oraz takich, których członem była pierwsza sylaba imienia lub nazwiska właściciela. Już nieodżałowany kabaret "Potem" wyśmiewał takie praktyki - w jednym ze skeczów pojawia się firma Warzywex-Owocex... Jako mieszkaniec coraz ciaśniej zabudowywanej Białołęki z rosnącym zdumieniem obserwuję kolejne pomysły deweloperów na nazwy osiedli mieszkaniowych: Tarasy Dionizosa, Villa One, Aura Garden, Riviera Park. Ale i w innych dzielnicach Warszawy nie brakuje podobnych pretensjonalnych, często obcojęzycznych lub tak naprawdę pseudoobcych nazw typu City Link, Madison Apartaments, Potoki Residence, Tedex Residence, Villa Avanti czy Villa Onyx. Jedna z nich sugeruje nawet, że mój ulubiony poeta jest właścicielem modnych mieszkań w budynkach poprzemyslowych: Lofty Norwida.

dr Tomasz Korpysz Tekst pochodzi z Tygodnika Idziemy, 29 październik 2017 Wasze komentarze: Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy. Autor Treść Nowości św. Agnieszka z Montepulciano Modlitwa do św. Agnieszki z Montepulciano Litania do św. Agnieszki z Montepulciano Do La Salette przybywają pielgrzymi z całego świata Drugi znak - wielki smok (Ap 12,3-6) Czy apostolskie zalecenie powstrzymywania się od krwi dziś już nie obowiązuje? Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023 Poprzednia [ Powrót ] Następna