Trzy dni Chrystusa i jego Kościoła

Dzień pierwszy - dzień Ofiary Chrystusa

Męka Pana Jezusa, Jego przejście przez śmierć do Zmartwychwstania rozpoczęło się w czwartek wieczorem - według liczenia czasu przez Żydów był to już piątek - noc piątku. Chrystus ze swoimi uczniami spożył paschę, to znaczy uroczystą wieczerzę, którą raz w roku Żydzi przeżywali na pamiątkę wieczerzy poprzedzającej wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej. W czasie tej Wieczerzy Pan Jezus w geście największej pokory i miłości umył nogi apostołom. Szczegóły tego wydarzenia podaje św. Jan w 13. rozdziale swojej Ewangelii. Pod koniec Wieczerzy Pan Jezus przemienił chleb i wino w swoje Ciało i Krew, i ten pokarm dał apostołom, mówiąc: "To czyńcie na Moją pamiątkę". Opis ustanowienia sakramentu Eucharystii, a tym samym sakramentu kapłaństwa podają nam trzej pierwsi ewangeliści i św. Paweł w 11. rozdziale pierwszego Listu do Korytian.

Kościół przez uroczyście sprawowaną Mszę św. w Wielki Czwartek wieczorem pozwala nam uczestniczyć w Ostatniej Chrystusowej Wieczerzy. Podkreślają to gesty powtarzające to, co uczynił Chrystus, podejmowane przez kapłana tylko w tej jednej Mszy św. w ciągu roku: po homilii kapłan umywa symbolicznie nogi 12 mężczyznom - mówi nam to, że bramą, przez którą wchodzimy do udziału w Eucharystii, ma być zawsze pokorna służba wobec bliźnich, zwłaszcza potrzebujących. Msza św. wielkoczwartkowa nie kończy się błogosławieństwem, ale procesją - przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do bocznego ołtarza, tzw. ciemnicy.

Pierwszy dzień Triduum Paschalnego zamyka nabożeństwo sprawowane w Wielki Piątek po południu. Jest to liturgia na cześć Męki Pańskiej. Rozpoczyna je dramatyczny gest - kapłan upada przed ołtarzem na twarz. To wyraz najgłębszego szacunku wobec Chrystusa, który umarł za nas, za nasze grzechy na Krzyżu. Czytania Pisma Świętego pozwalają nam przeżyć w duchu Mękę Pana Jezusa - proroctwo Izajasza wypowiedziane przeszło 700 lat przed przyjściem Chrystusa - 0 cierpieniach Mesjasza oraz Pasja według św. Jana. Kulminacyjną częścią tego nabożeństwa jest wywyższenie i adoracja Krzyża, trzykrotny śpiew: "Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata - pójdźmy z pokłonem", ucałowanie Krzyża, śpiew suplikacji "Święty Boże" i improperii - tj. skargi Pana Jezusa - "Ludu mój ludu, cóżem ci uczynił?"

Po adoracji Krzyża następuje Komunia Św., a po niej procesja z Najświętszym Sakramentem do bocznego ołtarza, tzw. pogrzeb Chrystusa do Grobu Bożego. Św. Jan Ewangelista w opisie Męki zaznacza, że "na miejscu, gdzie Jezusa ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób. Tam złożono Jezusa" (J 19,41-42). Ołtarz boczny, tzw. Grób Pański przyozdobiony kwiatami, nawiązuje do ogrodu nie tylko tego z Golgoty ale i tego z pierwszych kart Pisma Świętego - raju, gdzie Bóg stworzył człowieka, gdzie człowiek został pokonany przez grzech i szatana. Tu, w "nowym raju", grzech, szatan i śmierć zostają pokonane przez Mękę i Zmartwychwstanie naszego Zbawiciela.

Dzień drugi - dzień spoczynku Chrystusa

Polski zwyczaj święcenia potraw pochodzi z samych początków chrześcijaństwa w naszym kraju. Nowo poświęconą wodą (dawniej liturgia wigilii paschalnej była odprawiana w Wielką Sobotę rano), kropiono pokarmy, by były spożywane na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego, a nie na.cześć pogańskich bożków.

Trzeci dzień - dzień Zmartwychwstania Chrystusa

Uroczysta Msza św. nazwana jest Wigilią Paschalną - czuwaniem modlitewnym Kościoła. Jest to najbardziej uroczysta i najważniejsza Msza św. w całym roku liturgicznym Kościoła. Na jej bogactwo składają się cztery części.

1. Liturgia światła
Na zewnątrz świątyni zostaje rozpalone ognisko. I tam zaczyna się Msza św. od poświęcenia ognia i zapalenia pas- chalu. Pascha! wniesiony do ciemnego zupełnie kościoła ze śpiewem "światło Chrystusa" jest znakiem zwycięstwa światła - łaski nad ciemnością - grzechem, staje się źródłem światła dla wszystkich uczestników liturgii, od płomienia wszyscy zapalają swoje świece. Przy ołtarzu, po dojściu procesji ze światłem, śpiewany jest najpiękniejszy chyba ze śpiewów Kościoła - orędzie paschalne, zaczynające się od słów: "Weselcie się!".
2. Liturgia słowa
W tę noc Kościół obficiej karmi nas słowem Bożym. Są przynajmniej trzy czytania ze Starego Testamentu, przeplatane psalmami i modlitwami oraz dwa czytania z Nowego Testamentu, poprzedzone radosnymi śpiewami "Chwała na wysokości Bogu" i "Alleluja!". Nadają one tej części Wigilii Paschalnej charakter czuwania-medytacji nad dziełami zbawienia, nad niepojętą dobrocią Boga wobec człowieka.
3. Liturgia Chrztu św.
Cały Wielki Post ma przygotować nas do odnowienia przymierza z Bogiem zawartego na Chrzcie św. Odnawiamy przyrzeczenia chrzcielne wyrzekając się grzechu i wyznając wiarę. Przyjmujemy pokropienie wodą chrzcielną. W Chrystusie Zmartwychwstałym jesteśmy nowym stworzeniem - obmyci Krwią i Wodą wypływającą z przebitego Serca Pana Jezusa i spływającą na nas w Jego Kościele poprzez sakramenty święte.
4. Liturgia Eucharystii
Msza św. to uobecnienie Ofiary, ale i Zmartwychwstania Chrystusa. W Komunii św. przyjmujemy pod postacią chleba Ciało Chrystusa dla nas ukrzyżowane i dla nas chwalebnie zmartwychwstałe. Liturgię Eucharystyczną kończy procesja rezurekcyjna. Owoc Mszy św. - Hostia, Chrystus żywy niesiony jest w monstrancji na zewnątrz kościoła. Zmartwychwstały Chrystus nie jest zamknięty w grobie ani w murach kościoła - chce wejść w nasze życie.

Zwróćmy uwagę na jeszcze jeden szczegół. Liturgia Wigilii Paschalnej łączy się z trzema żywiołami, elementami, na których opiera się życie: z ogniem, który jest poświęcony i "rozdany", z wodą chrzcielną, którą jesteśmy poświęceni, z ziemią, bo to z wnętrza ziemi, z grobu wykutego w skale Chrystus zmartwychwstał.