Reformacja a polskie przekłady Biblii

Marcin Luter, Jan Kalwin

Marcin Luter odrzuca tradycję i autorytet Kościoła, a jedynym źródłem wiary czyni Biblię. Dlatego poleca, aby każdy wierzący otrzymał do ręki własną Biblię i sam ją czytał, bez pośrednictwa Kościoła, ponieważ Bóg udziela każdemu indywidualnie wystarczającego światła do zrozumienia Słów Bożych. Luter przekłada osobiście Biblię na język niemiecki, i to nie z łacińskiej Wulgaty (zbytnio pachnącej Kościołem), ale z oryginalnych ksiąg hebrajskich i greckich. Nie zdaje sobie przy tym sprawy, że przekładając Biblię na język narodowy, kładzie podwaliny pod literacki język niemiecki. Do Polski, gościnnej i tolerancyjnej dla innych przekonań, docierają również nowe prądy reformatorskie. "Postępowi" szlachcice wysyłają swoich synów na studia do Wittenbergii, a niektórzy z nich przechodzą na luteranizm albo kalwinizm, nie zawsze z pobudek religijnych. Tak dzieje się na przykład z rodem Radziwiłłów na Litwie.

Żywym ośrodkiem ruchu luterańskiego staje się stolica Prus Książęcych,

Królewiec.

W roku 1544 książę Albrecht wydaje ustawę nakazującą codzienne czytanie urywków Biblii w czasie nabożeństw Dlatego też poleca Stanisławowi Rafajłowiczowi, profesorowi nowo otwartego uniwersytetu w Królewcu, aby dokonał przekładu Biblii. Profesor Rafajłowicz jest do tej pracy dobrze przygotowany, odbył bowiem studia w Wittenberdze pod okiem samego Lutra. Zabiera się ochoczo do pracy, ale przedwczesna śmierć wszystko przerywa.

Nowy Testament Stanisława Murzynowskiego

Murzynowski, pomagając sobie niemieckim przekładem Lutra, stworzył przekład jasny, sugestywny i zrozumiały, a załączony komentarz pomagał w lekturze tekstu. Nic dziwnego, że protestanci ten pierwszy polski drukowany przekład po prostu rozchwytywali.

Nieco później polscy arianie otrzymują

Nowy Testament przekładu Marcina Czechowica.

Natomiast Biblią polskich kalwinów staje się tak zwana

Biblia Brzeska (Radziwiłłowska).

Biblia została wydana wspaniale, na wyśmienitym papierze. Składała się z dwóch tomów, posiadała doskonałą gotycką czcionkę oraz piękny drzeworyt na karcie tytułowej. Tekst polski oddano językiem eleganckim, świadczącym o dużej kulturze językowej tłumaczy, którzy zadbali nie tyle o oddanie słów, ile raczej sensu tekstu.

Biblię Brzeską wydrukowano tylko jeden raz, dlatego dzisiaj jest ona wielkim rarytasem bibliofilskim. Na świecie istnieje tylko około czterdziestu jej egzemplarzy. W dużej mierze do tej szczupłości przyczynił się książę Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka, który po nawróceniu na katolicyzm wykupił za 5000 dukatów wszystkie możliwe księgi protestanckie i spalił je publicznie na rynku w Wilnie.

Natomiast Biblią polskich arian stała się

Biblia Nieświeska (Szymona Budnego).

Pracę nad Biblią rozpoczął od poprawiania Biblii Brzeskiej, ale wkrótce od tego odstąpił i przystąpił do pracy nad własnym przekładem. Dokonał najpierw przekładu Nowego Testamentu, który ukazał się w Nieświeżu w 1570 roku. Wydawcy wprowadzili jednak tak wiele zmian, że Budny wyparł się autorstwa tego tłumaczenia. Mimo porażki przystąpił do przekładu Starego Testamentu. We wstępie to tłumaczenia wyjaśnił, dlaczego Biblia Brzeska go nie satysfakcjonuje: ma wiele błędów, nieporęczny format i jest zbyt droga!

I tym razem wydawcy ocenzurowali przekład Budnego, wprowadzając wiele poprawek. Po raz drugi tłumacz publicznie wyparł się swojego przekładu. Dopiero kiedy sam zaczął kierować drukarnią, mógł w 1574 roku wydać własny Nowy Testament bez żadnych przeinaczeń.

Podejście Budnego do Biblii było niezwykle nowoczesne jak na tamte czasy. Zajmował się bowiem tekstem od strony językowej i doktrynalnej, w tym wypadku w duchu antytrynitarnym czyli odrzucającym Trójcę Świętą.

Przekład Szymona Budnego jest ostatnim wielkim przekładem innowierczym w XVI wieku, a przy tym jakby preludium do jeszcze jednego monumentalnego szesnastowiecznego dzieła, katolickiej Biblii ks. Jakuba Wujka. Sprawdź, czy zapamiętałeś...

• Dlaczego przekłady biblijne są tak ściśle związane z reformacją?
• Jakie znasz szesnastowieczne innowiercze przekłady Pisma Świętego?
• Dlaczego wiek XVI nazywamy "złotym wiekiem polskiej Biblii"?

Wasze komentarze:

marzena aneta: 21.11.2023, 03:59  Reformacja a polskie przekłady Biblii dziękuję proszę o miłość prawde sprawiedliwość szacunek szczerość szacunek uczciwość szacunek ufność szacunek wiare szacunek zdrowie na całym świecie dziękuję proszę o czytanie Biblii dziękuję polecam czytanie Biblii dziękuję proszę o zakończenie aborcji na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie oszustwa złodziejstwa na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie wojny na Ukrainie i w Izraelu dziękuję proszę o zakończenie jedzenia wyrzucania na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie palenia tytoniu na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie picia alkoholu na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie zaśmiecania lasów łąk pól wód na całym świecie dziękuję proszę o zakończenie śmierci dzieci ludzi młodych na całym świecie dziękuję proszę o powołania kapłańskie zakonne na całym świecie dziękuję proszę o dobrą posługę kapłańską zakonną na całym świecie dziękuję proszę o dobro szczęście wiare zdrowie dla papieża Franciszka dziękuję proszę o niebo dla papieża Benedykta XVI dziękuję proszę o miłość prawde sprawiedliwość szacunek szczerość szacunek uczciwość szacunek ufność szacunek wiare szacunek zdrowie na całym świecie dziękuję modlitwa ma moc modlitwa cuda czyni

(1)

Autor Treść

Nowości Nowenna przed uroczystością Niepokalanego Poczęcia NMP - dzień 4 Nabożeństwo Pierwszych Sobót Miesiąca bł. Rafał Chyliński Modlitwa do bł. Rafała Chylińskiego Litania do bł. Rafała Chylińskiego Modlitwa do św. Bibianny

Najbardziej popularne Godzina Łaski 2023 Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Modlitwa o Cud

Poprzednia

[ Powrót ]