Kaszuby nie należą do Polski, one są Polską

Mówią niektórzy, że Kaszubów jest coraz więcej na świecie. Mają zapewne na myśli nie tylko tych, którzy urodzili się na Pomorzu, ale i sympatyków tego regionu, jego kultury i tradycji, na tyle oddanych przyjaciół, że identyfikują się z Kaszubami. Jeżeli tak się dzieje, olbrzymia w tym zasługa wielkich Kaszubów, takich na miarę: Ceynowy, Majkowskiego, Heykego itp., którzy w ludziach zamieszkałych tu, na północy Polski, budzili świadomość i dumę z przynależności do tej właśnie grupy etnicznej. Do grona wielkich liderów, którzy kładli podwaliny pod 150-letni już ruch kaszubski, pod powstałą w roku 1956 masową organizację regionalną Zrzeszenie Kaszubskie (od 1964 r. Kaszubsko-Pomorskie) zaliczyć należy niewątpliwie niezwykle aktywnie działającego przez całe dorosłe życie pisarza i polityka Jana Karnowskiego, żyjącego w latach 1886-1939. Z tytułu urodzenia we wsi rycerskiej Czarnowo, na południowych Kaszubach, zwany Janem z Czarnowa, jest uważany za sumienie ludu kaszubskiego, kaszubsko-pomorskiego. Ze wszech miar zasługuje zatem na utrwalenie pamięci o nim nie tylko w przekazach ustnych (które wśród Pomorzan są bardzo żywe) i w licznych dziełach spisanych, które po sobie zostawił, ale i w drukowanej monografii o nim. Z tych względów Instytut Kaszubski umieścił książkę o nim w planie wydawniczym serii biografii naukowych głównych twórców regionu kaszubsko-pomorskiego. Książkę "Jan Karnowski, pisarz, polityk i kaszubsko-pomorski działacz regionalny" opracował Cezary Obracht-Prondzyński. Do dzieła tego namówił autora i, jako pracę doktorską, pilotował prof. Józef Borzyszkowski. Książka w sposób systematyczny omawia całe życie, szeroką działalność i twórczość tego historyka idei kaszubsko-pomorskiej. Zwraca uwagę na uwarunkowania społeczne i polityczne w rozwoju jego fascynującej osobowości. Napisana z rzetelnością wykładu naukowego, uatrakcyjniona została inkrustacjami w postaci fragmentów prozy i poezji wielkiego Kaszuba. Nie brak w niej refleksji ogólnych nad ideą ruchu kaszubsko-pomorskiego, którą to ideę m. in. prof. Borzyszkowski uznaje za sprawę uniwersalną, aktualną wszędzie tam na świecie, gdzie budzą się problemy natury etnicznej. Na przykładzie szczytnego autorytetu tych spraw - Jana Karnowskiego otrzymujemy odpowiedź na wiele pytań podstawowych z zakresu - czym powinien być ruch kaszubsko-pomorski, jakby swoiste, aktualne do dziś wyznanie wiary. O relacjach kaszubsko-polskich, o miejscu Pomorza w Polsce, a więc o tym, że "Kaszuby nie należą do Polski, one są Polską", jak mówił Jan Karnowski. To wydaje się oczywiste, ale może nie wszystkim? O tym, że kultury Pomorza nie należy traktować jak swoistego ozdobnika, lecz należy w niej i nią żyć. A jako, że bez poznania nie może być poszanowania, wiedzę o regionie, o jego przeszłości i wszystkich sprawach współczesnych należy zgłębiać i wpajać ją młodym pokoleniom. Przyzwyczajać należy do postaw społecznikowskich na rzecz swej małej ojczyzny, której to postawy wzorcem był właśnie Karnowski. Nieprawda, że społecznikowstwo jest dziś sprawą przebrzmiałą. Jest wielu oddanych działaczy, chodzi o to, aby było ich coraz więcej, aby rzeczywiście Kaszubów, miłośników ich tradycji i kultury wciąż przybywało. Takie wydaje się być przesłanie książki Obracht-Prądzyńskiego. Pozycja o Janie Karnowskim, wydrukowana przez Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej "Bernardinum" otrzymała niezwykle piękną szatę graficzną. Twarda, staranna oprawa w beżowo-złocistym kolorze i takaż obwoluta, z archaicznym nieco, w kolorze sepii portretem bohatera, z licznymi fotografiami "z epoki"... Wszystko to nadaje jej charakter wiekopomnego dzieła. Chyba na taką właśnie formę Jan Karnowski zasłużył. Jak się rzekło, książka jest kolejną zrealizowaną pozycją planu wydawniczego Instytutu Kaszubskiego, założonego w 1997 roku. Celem tego stowarzyszenia, ściśle współpracującego ze Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim oraz z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, jest organizowanie prac badawczych i popularyzowanie ich efektów, wzbogacanie i rozwijanie regionalnego ruchu kaszubsko-pomorskiego, integrowanie kaszubsko-pomorskiego środowiska naukowego oraz podejmowanie działań na rzecz jego rozwoju. Cele te Instytut chce osiągać poprzez organizowanie konferencji i seminariów naukowych, tworzenie zbiorów bibliotecznych, nawiązywanie kontaktów międzynarodowych oraz pomoc w rozwijaniu młodej kadry naukowej. Jego siedziba znajduje się w Domu Kaszubskim (poz. 20), przy ul. Straganiarskiej 20/ 22 w Gdańsku. Prezesem jest prof. dr hab. Józef Borzyszkowski, wiceprezesem - prof. dr hab. Edward Breza. Za najpilniejsze do realizacji spośród prac badawczych uznano m. in.: opracowanie pełnej monografii regionalizmu kaszubsko-pomorskiego, wydanie mapy administracyjnej Kaszub z nazwami miejscowości w j. kaszubskim, przygotowanie historii literatury, piśmiennictwa i języka kaszubskiego, badania nad dziejami rodzin pomorskich, prowadzenie studiów porównawczych nad Kaszubami i innymi grupami etnicznymi w Europie itp. Cezary Obracht-Prondzyński, Jan Karnowski (1886-1939), wyd.: Instytut Kaszubski w Gdańsku, skład i druk: WDP "Bernardinum" w Pelplinie. EWA KUNICKA Pismo Katolickie Pielgrzym nr 23/99 Wasze komentarze: Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy. Autor Treść Nowości 10 grudnia - Wspomnienie Matki Bożej Loretańskiej Modlitwa do Matki Bożej Loretańskiej Litania do Najświętszej Maryi Panny Madonna z Loreto Sługa Boża Wincenta Jadwiga Jaroszewska Myśli serca o dzieciach Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2024 Poprzednia [ Powrót ] Następna