Jan Henryk Newman. Wielki apologeta wiary katolickiej

Miał się udać do pobliskiej wioski Littlemore, gdzie oczekiwał nań 44-letni duchowny anglikański, by zostać przyjętym do Kościoła katolickiego. Był to Jan Henryk Newman. Jego przejście do Kościoła, które nastąpiło w dniu następnym, stanowi epokę w historii katolicyzmu w Anglii.

Wielu wybitnych intelektualistów anglikańskich przeszło do Rzymu w ciągu ostatnich dwóch stuleci, w tym różni poeci, np. Gerard Manley Hopkins, i pasterzy, np. Henryk Edward Manning. Ale nawrócenie Newmana, zdaniem męża stanu Beniamina Disraelego, było ciosem, który spowodował zachwianie się Kościoła anglikańskiego, jeszcze dziś widoczne. Trudno się temu dziwić, gdyż Newman był największym teologiem i myślicielem, jakiego Kościół anglikański kiedykolwiek posiadał, i jest jedynym pisarzem religijnym XIX wieku, który zdobył międzynarodową sławę przez swój wpływ na myśl współczesnego Kościoła katolickiego.

Swą prostotą i oczywistym poziomem Newman wpłynął też na życie zwyczajnych chrześcijan angielskich: jego hymny Prowadź, łaskawe światło i Chwała Najświętszemu na wysokościach pozostają popularne zarówno wśród katolików, jak an- glikanów. Ale sława Newmana trwa dzięki jego znakomitej prozie angielskiej. Opublikował około 40 książek, a uczeni są jeszcze zajęci wydawaniem, w 30 tomach, jego listów, dzienników i rękopisów.

Najsłynniejszym dziełem Newmana pozostaje Apologia pro vita sua (Obrona swego życia) (1864). Napisał je w ciągu dwóch miesięcy, pracując niekiedy do 16 godzin dziennie, nieraz wśród płaczu. Jest to odpowiedź na atak Karola Kingsleya, który zarzucał Newmanowi, że nie kocha prawdy.

W Apologii Newman odtwarza swą duchową podróż w gorących słowach, które zdobyły mu serca wielkiej liczby protestanckich rodaków, gdy przekonali się o jego ogromnej czci dla prawdy. Poznając historię jego duszy, nabrali doń zaufania.

Apologię Newman zaczyna opisem, jak to w swym dzieciństwie odkrył Boga, który stał się dlań bardziej rzeczywisty niż otaczający go świat. W15 roku życia, gdy bank jego ojca zbankrutował i rodzina zubożała, przeżył swoje pierwsze nawrócenie, na ewangeliczny kalwinizm. To przeżycie dało mu zasadę, której się trzymał w swym dalszym rozwoju religijnym: religia licząca się musi mieć swe własne określone dogmaty. Niektóre z tych dogmatów, jak Trójca Przenajświętsza i Wcielenie, pozostały istotną częścią jego wiary aż do śmierci. Jednak w następnym dziesięcioleciu Newman coraz bardziej rezygnował z części kalwińskiej swej wiary, przyjmując anglikańsko-katoli- cką naukę o sakramentach, by wreszcie zwrócić się całkowicie do Rzymu.

W 1825 r. został księdzem anglikańskim. W 1828 r. przyjął obowiązek pastora w kościele uniwersyteckim Najśw. Maryi Panny w Oksfordzie. Swoimi prostymi i porywającymi kazaniami, w których mówił o potrzebie życia modlitwy i świętości, zaczął przyciągać tłumy studentów.

Gdy Kościół anglikański zaczęto wówczas atakować - wśród przeciwników byli również katolicy - Newman w 1833 r. dał początek Ruchowi Oksfordzkiemu, który miał na celu obronę anglikanizmu przez odnowę katolickiej nauki i praktyki "Wysokiego Kościoła" według jego tradycji.

Teologiczne pisma Newmana z lat trzydziestych XIX wieku na nowo określiły tradycję "Wysokiego Kościoła" jako nowy rodzaj anglikanizmu, tzw. anglo-katoli- cyzm. Jego ruch wywołał wrogie nastawienie doń protestantów zarówno w Kościele Anglii, jak za granicą: oskarżali go, że jest maskującym się katolikiem rzymskim. Był on, bardziej niż ktokolwiek inny, odpowiedzialny za dyskusje w Kościele Anglii, które trwają do dziś, zarówno wśród tych, co są w istocie protestantami, jak wśród katolików czy chrześcijan liberalnych.

Ostateczne nawrócenie Newmana na katolicyzm nastąpiło w 1845 r. Historię tego nawrócenia należy tak rozumieć, jak on sam je rozumiał - jako rezultat dziejów całego jego życia religijnego. On sam, pozostając pod działaniem Bożym, kierował swą pielgrzymką, czym przypomina nam, że i my jesteśmy powołani, aby zdać rachunek ze swego życia przed Boskim Sędzią, który jest zarazem sprawiedliwy i miłosierny.

W 1991 r. Rzym, po przeprowadzeniu procesu kanonicznego, ogłosił Newmana Czcigodnym uznając heroiczność jego cnót, oraz beatyfikował o. Dominika Barberi, który go przyjął do Kościoła katolickiego.

Dr Sheridan Gilley Tłum. z "Catholic Herald" (17 II 1995) s. Andrea Bobola Wasze komentarze: Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy. Autor Treść Nowości św. Jan od Krzyża Modlitwa do św. Jana od Krzyża Litania do św. Jana od Krzyża Modlitwa do św. Wenancjusza Fortunata Cztery drogi skierowujące dziecko na właściwy szlak Lekarz - zawód czy powołanie Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2024 Poprzednia [ Powrót ] Następna