Katecheza: Sąd i miłosierdzie

2. Postać Mesjasza, wyłaniająca się w wielu tekstach, przede wszystkim w księgach prorockich, w optyce zbawienia uzyskuje funkcje rządzenia i sądzenia dla pomyślności i wzrostu wspólnoty i jej poszczególnych członków. Funkcja sądownicza będzie sprawowana nad dobrymi i złymi, którzy razem staną na sądzie, gdzie triumf sprawiedliwych przerodzi się w przerażenie i osłupienie niegodziwych (por. Mdr 4,20- 5,23; por. też Dn 12,1-3). W apokaliptycznej perspektywie Księgi Daniela sąd powierzony "Synowi Człowieczemu" zaowocuje triumfem ludu świętych Najwyższego nad ruiną królestw ziemi (por. Dn 7, zwłaszcza w. 18 i 27). Z drugiej strony także ten, kto może spodziewać się sądu łaskawego, jest świadom własnych ograniczeń. W ten sposób pojawia się świadomość, że jest rzeczą niemożliwą być sprawiedliwym bez łaski Bożej, jak przypomina Psalmista: "Panie... w wierności swojej wysłuchaj mnie. Nie pozywaj na sąd swojego sługi, bo nikt żyjący nie jest sprawiedliwy przed Tobą" (Ps 143,1-2).

3. Tę samą podstawową logikę odnajdujemy w Nowym Testamencie, gdzie sąd Boży związany jest ze zbawczym dziełem Chrystusa. Jezus jest Synem Człowieczym, któremu Ojciec przekazał władzę sądzenia. Będzie On sprawował swój sąd nad tymi, którzy powstaną z grobów, oddzielając przeznaczonych do zmartwychwstania do życia od tych, którzy zmartwychwstaną na potępienie (por. J 5,26-30). Jak jednak podkreśla ewangelista Jan, "Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony" (3,17). Jedynie ten, kto odrzuci zbawienie ofiarowane przez Boga w Jego nieskończonym miłosierdziu, zostanie potępiony, ponieważ sam się potępił.

4. W tym zbawczym znaczeniu św. Paweł pogłębia pojęcie "sprawiedliwości Boga", która się dokonuje "przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich, którzy wierzą" (Rz 3,22). Sprawiedliwość Boża jest ściśle związana z darem pojednania: jeżeli przez Chrystusa pozwalamy się pojednać z Ojcem, możemy również przez Niego stać się sprawiedliwością Bożą (por. 2 Kor 5,18-21). Sąd i miłosierdzie są więc rozumiane jako dwa wymiary tej samej tajemnicy miłości: "Bóg poddał wszystkich nieposłuszeństwu, aby wszystkim okazać swe miłosierdzie" (Rz 11,32). Miłość, która leży u podstaw Bożej postawy i winna stać się zasadniczą cnotą wierzącego, pobudza nas do ufności w dniu sądu, wykluczając wszelką bojaźń (por. 1 J 4,18). Na wzór tego sądu Bożego również sąd ludzki winien być sprawowany według prawa wolności, w której winno przeważać właśnie miłosierdzie: "Mówcie i czyńcie tak jak ludzie, którzy będą sądzeni na podstawie prawa wolności. Będzie to bowiem sąd nieubłagalny dla tego, który nie czyni miłosierdzia: miłosierdzie odnosi triumf nad sądem"(Jk 2,12-13).

5. Bóg jest Ojcem miłosierdzia i wszelkiej pociechy. Dlatego w piątej prośbie modlitwy "Ojcze nasz": "Nasza prośba zaczyna się od "wyznania", w którym wyznajemy jednocześnie naszą nędzę i Jego miłosierdzie" (Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 2839). Odsłaniając nam pełnię miłosierdzia Ojca, Jezus nauczył nas także, iż do tego Ojca, tak sprawiedliwego i miłosiernego ma się dostęp jedynie przez doświadczenie miłosierdzia, które winno wyróżniać nasze stosunki z bliźnimi. "Strumień miłosierdzia nie może przeniknąć do naszego serca tak długo, jak długo nie przebaczyliśmy naszym winowajcom... Gdy odmawiamy przebaczenia naszym braciom i siostrom, nasze serce zamyka się, a jego zatwardziałość sprawia, że staje się ono niedostępne dla miłosiernej miłości Ojca" (KKK, nr 2840