Animizm

Obecnie zajmiemy się inną hipotezą, zwaną animizmem. Nazwa ta pochodzi od łacińskich słów "animus" - duch, "anima" - dusza i oznacza wiarę w duchy jako formę pierwotną religii. Animizm w myśl założeń twórcy tej hipotezy E.B. Tylora miał stanowić etap przejściowy od bezreligijności do politeizmu i monoteizmu (wiara w jednego Boga). Podstawę teorii Tylora stanowił fakt występowania pierwiastka duchowego w każdej religii. W nim upatrywał on istotę religii.

Na zjawisko istnienia czynnika duchowego, a w konsekwencji i wiary w duchy, które stały się potem bogami - według Tylora - miały człowieka pierwotnego naprowadzić takie zjawiska naturalne jak: sen, omdlenia, ekstazy. Dusza w trakcie przeżywania tych stanów niejako wychodziła z człowieka i żyła przez jakiś czas w zupełnie innym miejscu. To miało człowieka pierwotnego doprowadzić do przekonania, iż istnieje w człowieku czynnik duchowy, dusza, która jest źródłem życia. Człowiek zmarły nie posiada jej. Dusza jego wędruje po świecie i w czasie snu ukazuje się innym, zwłaszcza najbliższym krewnym, z którymi normalnie rozmawia.

W opinii autora tej teorii człowiek pierwotny miał nadto wierzyć, że wszystkie przedmioty, żywe czy martwe, posiadają własne dusze. W ten sposób miała powstać wiara w duchy. Ta wiara połączona z kultem duchów przodków przyczyniła się do podniesienia owych duchów do rangi bóstw, którym oddawano cześć religijną. Tak miał zrodzić się politeizm. Tylor jako etnolog podaje na potwierdzenie swej teorii wiele danych, zresztą niezupełnie krytycznych. Utrzymuje on np., że Zulusowie * (szczep murzyński) wierzą, iż z chwilą śmierci cień opuszcza ciało człowieka i* łączy się z duchami przodków, czy powołując się na świadectwo jednego z Zulusów, że duch jego ojca we śnie stanął przed nim i rozmawiał z mm. Według opowiadania jednej z kobiet tegoż szczepu zmarły mąż zjawił się jej we śnie i groził karami, gdyby ona zaniedbała wychowanie dzieci, a w relacji młodzieńca ukazało mu się wiele duchów, które następnie poszły odwiedzić osadę. Taką wiarę mają wyznawać mieszkańcy Nikaragui, Grenlandczycy, Fidżyjczycy, Egipcjanie i inne ludy.

Na gruncie animizmu wyrósł manizm (manes - przodkowie). Twórcą jego był H. Spencer, który krytykując animizm uważał, ze religia wywodzi się z kultu przodków. Teoria manizmu opiera się, podobnie jak poprzednia, na wierze w dusze - które nie umierają, lecz po śmierci człowieka przebywają w powietrzu lub w miejscu przebywania bóstwa - oraz na szacunku dla przodków i strachu przed nimi. Najpierw czczono wielkich wodzów, zdobywców, następnie ten kult przekształcił się w kult dla wszystkich duchów ludzi umarłych. Podłożem więc religii według Spencera są czynniki społeczne, tkwiące w więzach plemiennych i płynącym stąd kulcie zmarłych, który następnie przeobraził się w politeizm.

W ŚWIETLE BADAŃ NAUKOWYCH

Ponadto nie zauważono, aby ludy animistyczne wierzyły, jakoby przedmioty martwe posiadały dusze (owszem zwierzętom i ludziom przypisują ich nawet więcej: Malanezyjczyk wierzy, że człowiek ma ich 7, Arystoteles utrzymywał, że 3), ponieważ byłoby to sprzeczne z wszelką logiką, a tej nie możemy odmówić żadnej kulturze, nawet pierwotnej. Przyjmując taką ewentualność człowiekowi pierwotnemu przypisywałoby się rozum kilkuletniego dziecka nie posiadającego niemal żadnego rozeznania rzeczy.

Wydaje się, że na istnienie czynnika duchowego W człowieku naprowadziły ludzi pierwotnych nie takie zjawiska jak: sen czy omdlenia, gdyż na pewno odróżniali oni je od zdarzeń na jawie (np. w czasie snu ktoś staje się dzieckiem, podróżuje, umiera), ale myślenie racjonalne. Być może pojęcie duszy otrzymali oni już gotowe - nauka o duszy mogła być przekazywana drogą tradycji, choć geneza jej powstania w świetle nauk religioznawczych nie jest dostatecznie wyświetlona.

We wszystkich, religiach kultury pierwotnej była znana też wiara w nieśmiertelność duszy ludzkiej. Wierzono, że dusza po śmierci człowieka żyje w odróżnieniu od zwierzęcej. I dlatego zwierząt nie chowano w grobowcach, nie podawano im pokarmów. Natomiast okazywano serdeczną troskę o zmarłych (grobowce, pokarmy, narzędzia i przedmioty, którymi zmarli się posługiwali). W kulturach późniejszych duszom zmarłych przypisywano dużą moc i możliwość wpływu na życie. Dzieje się to jednak nie we wszystkich religiach i z pewnością nie w pierwotnych ich wersjach.

WIZYTY DUSZ?

Według nauki chrześcijańskiej, i nie tylko, dusze zmarłych należą do innego świata i są w wyłącznej gestii Boga. Aczkolwiek ich poznanie jako duchów przewyższa nasze możliwości, to jednak nie mogą one w sposób dowolny "hasać" po świecie. Nie ma tzw. reinkarnacji, czyli ponownego zamieszkania duszy w jakimś ciele ludzkim ani też nie może nastąpić materializacja duchów. Stąd też dusze zmarłych nie mogą się normalnie komunikować z nami ani w sposób zmaterializowany, ani też w formie jakichś półświadomych przeżyć (snów).

Wierzymy w prawdę o świętych obcowaniu, ale polega ona zupełnie na czymś innym. Dusze zbawione, a nawet przebywające w czyśćcu, mogą się wstawiać za nami u Boga, modlić się za nas, upraszać łaski, ale głównie w zakresie dobra nadprzyrodzonego. Podobnie i my możemy modlić się i pomagać duszom czyśćcowym. Wszystko to jednak nie oznacza możliwości widzenia dusz zmarłych, ich zmaterializowanego objawienia, wszelkich wędrówek po świecie. Nadzieję życia wiecznego czerpiemy z Objawienia Bożego, a nie z kontaktów z ludźmi umarłymi.

Ks. MARIAN RUSECKI

Wasze komentarze:

marzena aneta: 18.01.2023, 21:14  Animizm dziękuje Boże kocham Cię prosze o dobre katechetki mające wiare i ich mężów i dobrych katechetów mających wiare i ich żony dziękuję Boże kocham Cię prosze o miłość uczciwość sprawiedliwość na świecie dziękuję modlitwa ma moc nie ma modlitw nie wysłuchanych modlitwa ma moc modlitwa cuda czyni miłość cuda czyni nadzieja cuda czyni pokora cuda czyni sprawiedliwość cuda czyni uczciwość cuda czyni ufność cuda czyni wiara cuda czyni wiara to jest pewność bez dowodu wiara to jest droga którą docieramy do marzeń dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję

(1)

Autor Treść

Nowości św. Apoloniusz Modlitwa do św. Apoloniusza Modlitwa do św. Ryszarda Pampuri Kto zmartwił mamę? Wielkanocny ślub Katedra w Chartres

Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna