Maria Ilnicka: broniła domu i rodziny - jako ostoi patriotyzmu i tożsamości narodowej

W latach siedemdziesiątych XIX wieku redaktorka "Bluszczu" była jedna z najbardziej znanych i uznawanych literatek Warszawy, poetką, powieściopisarką, autorką dramatów scenicznych, tłumaczką (znała biegle cztery języki), publicystką i dziennikarką.

Maria była uczennicą renomowanej pensji Plewińskiej, gdzie kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Władysława Woycickiego i Stanisława Jachowicza, który wcześnie poznał się na jej talencie poetyckim, zachęcał ją do pracy twórczej, ćwiczeń i przede wszystkim czytania, a nawet ułatwił debiut literacki na łamach "Biblioteki Warszawskiej" w 1855 roku. Swe wiersze publikowała na łamach czasopism warszawskich: "Światowida", "Czytelni Niedzielnej", lwowskiego "Kółka Rodzinnego", krakowskiej "Niewiasty". Stale współpracowała z warszawskim "Magazynem Mód" J. K. Gre- gorowicza. W tym czasie sporo przekładała na język polski: Longfellowa "Pieśni Ossyana", powieść Goethego "Powinowactwa z wyboru" i inne.

Jej wiersze rozproszone po licznych czasopismach warszawskich, krakowskich, lwowskich, poznańskich, jak również w przekładach na języki obce, nigdy nie doczekały się zebrania, usystematyzowania i wydania drukiem, toteż jako poetka pozostała nieznana. Zajęta redagowaniem "Bluszczu" nigdy nie miała czasu, żeby się tym zająć, a ponadto jej wrodzona skromność i nieśmiałość były poważną przeszkodą w ocenie własnej twórczości.

Twórczość dramatyczna Marii Ilnickiej także cieszyła się sporym rozgłosem i powodzeniem: dwu- aktowy obrazek sceniczny "Kto winien?" został nagrodzony w konkursie "Biblioteki Warszawskiej" przez jury, w którym zasiadał Józef Ignacy Kraszewski. Inne jej utwory sceniczne, np. "Alchemika", "Grób i róże", komedię "Panny Konopianki" z dużym powodzeniem wystawiał Teatr Rozmaitości. Napisała siedem powieści, z których "Pan profesor", "Kamienna Wola", "Księżniczka Beata" cieszyły się dużą poczytnością. Miała jednak zdecydowane predyspozycje do liryki: pozostawiła po sobie poematy epickie, np. "Paproć" drukowaną w "Bibliotece Warszawskiej" (1858), "Miecz ojcowski" w "Gazecie Codziennej" (1859) i inne. Największą popularność zyskała jej rymowana historia Polski pt. "Ilustrowany Skarbczyk Polski", który w latach 1861-1863 zyskał aż 11 wydań. Do sześciu "Śpiewów" muzykę skomponował Stanisław Moniuszko. Nie było w tym czasie w Królestwie domu ani dworu polskiego, gdzie nie byłoby "Ilustrowanego Skarbczyka Polskiego", z którego dzieci, w okresie manifestacji, a potem wybuchu powstania styczniowego, uczyły się dziejów ojczystych, a panny grały i śpiewały poszczególne kwestie.

Maria Ilnicka wyszła za mąż w 1855 roku za Tomasza, prawnika, człowieka uspołecznionego i gorącego patriotę. Podczas powstania styczniowego Tomasz był kasjerem Skarbu Rządu Narodowego, a Marii przypadła w udziale opieka nad archiwum powstaniowym, pisanie i kolportaż ulotek i odezw. W jej salonie odbywały się tajne zebrania spiskowe, dyskusje członków Rządu Narodowego. To Maria była autorką tekstu "Manifestu" Rządu Narodowego. Oboje, wraz z bratem Marii, Janem Majkowskim zostali aresztowani i osadzeni w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Tomasz i Jan zostali skazani wraz z Romualdem Trauguttem na karę śmierci przez powieszenie, którą w drodze łaski car zamienił na 15 lat ciężkich robót w kopalniach syberyjskich w Usoli, gdzie Tomasz został skrytobójczo zamordowany. Brat Jan po odbyciu wyroku miał zakaz powrotu do Królestwa i udał się na emigrację. Maria więziona w X pawilonie, poddawana torturom, nikogo nie wydała. W 1865 roku po wyjściu na wolność znalazła się bez środków do życia. Wówczas Michał Gluksberg - znany i bogaty księgarz i wydawca warszawski zaproponował jej kierowanie częścią literacką pisma dla kobiet, które zamierzał wydawać. Chciał w ten sposób przyjść z pomocą bohaterce powstania, a jednocześnie liczył na powodzenie nowego przedsięwzięcia. W tym czasie popularność Marii w Warszawie graniczyła z uwielbieniem. Wydawca nie zawiódł się - jego pismo przyniosło mu znaczny majątek i sławę, gdyż zewzględówpolitycznych nie mogła go podpisywać Maria Ilnicka, a tylko Michał Gluksberg.

Dla Marii Ilnickiej "Bluszcz" stał się "całym światem, jedyną miłością" - jak się o nim wyrażała w listach do J. I. Kraszewskiego. Jej życie prywatne zeszło na margines.

Maria umarła 27 sierpnia 1897 roku w ostatniej nędzy i zapomnieniu. Michał Gluksberg przez ostatnie dwa lata nie płacił jej żadnych honorariów, bowiem cały majątek zdobyty dzięki "Bluszczowi" stracił na giełdzie; pismo sprzedał spółce "Piotr Laskauer i Ska". W ostatnim okresie życia Maria Ilnicka straciła wzrok pracując "dla dobra społecznego, a społeczeństwo zachowało daleko idącą obojętność". W pogrzebie zasłużonej działaczki wzięła udział zaledwie garstka ludzi.

Po śmierci Marii Ilnickiej rozpoczęła się ostra i surowa krytyka "Bluszczu". Nie poskąpiono jej już w nekrologach i zawiadomieniach o śmierci redaktorki, której zarzucało zachowawczość, wstecznictwo, zacofanie, wszystkie najgorsze cechy charakteru, nie widząc zasług. Uważna lektura "Bluszczu" temu zaprzecza: redaktorka nie zwalczała dążeń kobiet do nauki, pracy i samodzielności ekonomicznej, przeciwnie gorąco je popierała, ale wybrała drogę ewolucyjną. Uznała, że wykształcona i mądra kobieta sama ma prawo wybierać własną drogę życiową i niczego nie należy jej narzucać. Broniła domu i rodziny - jako ostoi patriotyzmu i tożsamości narodowej.

Wasze komentarze:

marzena aneta: 25.05.2023, 12:09  Maria Ilnicka broniła domu i rodziny jako ostoi patriotyzmu i tożsamości narodowej dziękuję proszę o miłość uczciwość sprawiedliwość na świecie tym dziękuję proszę dla mnie o domu kupno lub bezczynszowego mieszkania wszystkie mają być bezczynszowe lub z czynszem małym czynszem niskim dobrą mieszkania małego sprzedaż urode zdrowie pieniądze dobrego kawalera męża młodego niepalącego pobożnego polaka religijnego uczciwego z którym będę żyć w cielesnej czystości dobrą spowiedź świętą w maju 2023 roku dziękuję modlitwa ma moc nie ma modlitw nie wysłuchanych modlitwa ma moc modlitwa cuda czyni miłość cuda czyni nadzieja cuda czyni pokora cuda czyni sprawiedliwość cuda czyni uczciwość cuda czyni ufność cuda czyni wiara cuda czyni wiara to jest pewność bez dowodu wiara to jest droga którą docieramy do marzeń dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję dziękuję

(1)

Autor Treść

Nowości św. Norbert Modlitwa do św. Norberta Litania do św. Norberta Dużo chaosu. Jak uspokoić i usystematyzować moją modlitwę? Zaakceptować leczenie Jak uczyć dzieci życzliwości?

Najbardziej popularne Tajemnica Szczęścia Godzina Łaski Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Modlitwa o Cud

Poprzednia

[ Powrót ]