Męskie plemniki odkrył w 1677 r. Antony van Leeuwenhock, uczony holenderski z Delft. Natomiast jajeczko kobiece w pęcherzyku odkryte zostało dopiero w r. 1826 przez uczonego Karla Ernesta von Baer, pochodzenia rosyjskiego, który był profesorem zoologii w Niemczech w Konigsberg, Te dwa odkrycia rzuciły wiele światła na proces zapładniania, jednak nie wiedziano jeszcze nic o okresach płodności i niepłodności.

     W 1926 r. ginekolog holenderski Theodor van de Yelde zauważył i opisał różnice temperatury w cyklu kobiecym i przypuszczał, że ma to związek z owulacją i z ciałkiem żółtym.

     Jego doniesienia przeczytał proboszcz katolicki z diecezji Aachen w Niemczech ks. Wilhelm Hillebrand i chcąc pomóc małżeństwom, których kłopoty znał z konfesjonału, polecał kobietom (najpierw swoim własnym siostrom) mierzenie temperatury porannej. Zaczął zajmować się tym w r. 1929/30. Uzbierał 73 wykresy temperatur od kobiet, ale tego nie opublikował. Za te obserwacje otrzymał doktorat honoris cauca uniwersytetu Albertus Magnus w Kolonii. Było to pierwsze zastosowanie metody temperaturowej.

     Kyusaku Ogino, ginekolog japoński, obserwował kobiecy organizm, operując kobiety w środku cyklu i znajdował raz pęcherzyk, raz już ciałko żółte. Zestawił te obserwacje i doszedł do wniosku, że owulacja przypada między 12 a 16 dniem przed miesiączką. Ogłosił to w 1923 r w języku japońskim. W Europie było to nie znane.

     W tym samym czasie (niezależnie od Ogino) prof. Hermann Knaus, ginekolog austriacki, przeprowadzając wyszukane badania biologiczne doszedł do wniosku, że owulacją występuje 15 dni przed miesiączką. Jego pierwsza praca ukazała się w 1929 r. W 1930 r. przyjęto badania Ogino i Knausa do wiadomości. Od 1930 r. jest naukowo uznane, że owulacją przypada 12 - 16 dni przed miesiączką.

     Jan Nikolaus Smulders, neurolog niemiecki, opracował na podstawie tych teorii w 1930 r. "metodę okresowej wstrzemięźliwości", "periodic abstinence", którą nazwano metodą Ogino-Knausa, lub metodą kalendarzową. Metoda Ogino-Knausa dawała niepowodzenia, kiedy owulacją ulegała przesunięciu. Jednak to naukowe odkrycie Ogino i Knausa było bardzo ważne.

     Jan Gerhard Hendrick Holt, lekarz holenderski, współpracował ze Smuldersem i przez 20 lat zbierał wykresy od kobiet. Publikował na ten temat już w 1938 r, a w 1957 r. wydał książkę o metodzie termicznej, zwanej od jego nazwiska metodą Holta. Od niego pochodzi zasada: 3 wyższe temperatury po 6 niższych. U niego nie musiała trzecia wyższa temperatura być o 0,2 stopnia C. wyższa od wszystkich temperatur niższych. Tę zasadę wprowadził prof. Rotzer.

     Gerhard Karl Doring, profesor ginekologii w Monachium (Niemcy) również metodą termiczną i w 1954 r. wydał książkę pt. "Oznacanie płodnych i niepłodnych dni kobiety przy pomocy temperatury ciała. Od niego pochodzi znana reguła Doringa.

     Bergmann, Norweg, napisał w 1950 r. monografię o śluzie szyjkowym. Od niego pochodzi nazwa faza wodnista.

     Josef Rotzer, prof. dr med. zaczął zajmować się naturalnym planowaniem rodziny w r. 1951. Początkowo propagował metodę termiczną, ale gdy jego żona zauważyła u siebie śluzową wydzielinę w okresie płodności, włączył do metody obserwację śluzu i opracował znaną metodę objawowo-termiczną. Pierwszą książkę o metodze objawowo-termicznej pt. "Liczba dzieci i miłość małżeńska. Wskazówki co do regulacji poczęć, wydał w 1965 r. Miała ona kilka wydań. Następną była książka pt. "Naturalna Regulacja Poczęć", wydana pierwszy raz w 1979 r. Obecnie ma ona w języku niemieckim 22 wydań i przetłumaczona jest na wiele języków, także polski.

     W 1986 r. założono w Niemczech stowarzyszenie pn. "Instytut Naturalnej Regulacji Poczęć" (Institut fur Naturliche Empfangnis-Regelung INER), zajmujące się szerzeniem metody objawowo-termicznej prof. J.Rotzera i obejmujące obszar języka niemieckiego (Niemcy, Austria, Szwajcaria, Włochy Półn.).

     John Billings, prof. neurologii w Melbourne (Australia) zaczął zajmować się naturalnym planowaniem rodziny w r. 1952, kiedy dyrektor Instytutu Rodzin w Australii O. Catarinich zwrócił się do niego z pytaniem, dlaczego met. Ogino-Knausa jest tak zawodna. Prof. Billings zajął się tym problemem bardzo poważnie wraz ze swą żoną Evelyn Billings i dzięki współpracy wielu kobiet wydał w 1979 r. swój pierwszy atlas na temat metody owulacyjnej, zwanej odtąd metodą Billingsa. Nazwał on ostatni dzień obecności śluzu okresu płodności dniem objawu szczytu (peak syndrom).

     Badanie przez kobietę szyjki macicy opisał I raz dr Keefe w 1962 r. (USA)

     W 1963 r. John Marshal ogłosił pracę, w której połączył met. Ogino-Knausa z tempreraturową i nazwał tę metodę obliczeniowo-temperaturową.

     W latach siedemdziesiątych Międzynarodowa Organizacja Zdrowia (WHO) zainteresowała się problematyką naturalnego planowania rodziny i zaleciła szerzenie tych metod.

     W 1973 r. małżeństwo John i Sheila Kippley założyło w Stanach Zjednoczonych stowarzyszenie, nazwane Liga Małżeństwo Mażeństwu (The Couple to Couple League), uczące własnej metody objawowo-termicznej. W Polsce powstała w 1992 r. podobna - siostrzana organizacja, zwana również Liga Małżeństwo Małżeństwu.

     W 1973 r. Paul Thyma (Anglia) wydał książeczkę na temat metody opartej na obserwacji śluzu oraz temperatury i nazwał ją w 1976 r. metodą podwójnej kontroli.

     W 1977 r. powstało w Birmingham (Anglia) Towarzystwo Nauczycieli NPR, które przyjęło metodę Paula Thymy. Na wzór tego stowarzyszenia powstało w Polsce w 1989 r. Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli NPR. Zajmuje się ono szerzeniem metody podwójnej kontroli, zwanej obecnie też metodą wielowskaźnikową lub metodą angielską.

     W 1993 r. powstało w Polsce stowarzyszenie pn. Instytut Naturalnego Planowania Rodziny na wzór założonego w 1986 r. w Niemczech INER-u, zajmujące się szerzeniem metody objawowo-termicznej prof. J.Rotzera. Używany jest w Polsce również skrót INER. Obecnie (początek 1997 r.) Instytut liczy 732 nauczycieli NPR, w tym 29 instruktorów.

     Wielkie znaczenie ma wydana w 1968 r. encyklika "Humanae vitae", na temat zasad moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego. Encyklika zobowiązuje małżeństwa do stosowania zasad NPR, opartych na prawie naturalnym.