Kto to jest bibliofil?

Bibliofil to - zgodnie z greckim źródłosłowem - ktoś, kto kocha książki. Samo słowo bibliofil należy do licznej grupy podobnie skonstruowanych rzeczowników nazywających osoby, np. audiofil, frankofil czy słowianofil. Należy przy tym podkreślić, że istnieją, rzecz jasna, również analogicznie zbudowane wyrazy, które nie odnoszą się do ludzi, np. heliofil (organizm żywy, który do właściwego rozwoju wymaga dużego nasłonecznienia), kserofil (organizm występujący w bardzo suchym środowisku, w warunkach niskiej wilgotności) czy ombrofil (roślina dobrze znosząca klimat o obfitych, długotrwałych opadach atmosferycznych). Inną konstrukcję mają z kolei takie określenia, jak filozof, filolog czy filosemita, które także nawiązują do greckiegophileó 'kocham',philos 'kochający' czy teżphilem 'lubić'. Warto też zaznaczyć, że cząstka "fil" nie zawsze wiąże się z takim znaczeniem, np. znane chociażby z lekcji biologii terminy chlorofil czy sporofil odsyłają do greckiegophyllon, czyli 'liść'.

Wróćmy do bibliofilów i bibliofilstwa. Zgodnie z powszechnie przyjętym rozumieniem bibliofil to ktoś, kto nie tylko książki lubi, lecz także je zbiera, ma o nich pewną wiedzę, często też zajmuje się działalnością popularyzatorską i naukową na temat książek lub też po prostu pracuje w jednym z zawodów z nimi związanych. Według źródeł samego terminu bibliofil po raz pierwszy użył angielski biskup Richard de Bury, który zgromadził bogaty księgozbiór, a ostatnie lata przed śmiercią w 1345 r. poświęcił na napisanie dzielą Philobiblon (polskie tłumaczenie Jana Kasprowicza z 1921 r. nosi -tytuł "O miłości do ksiąg"). W Polsce termin ten często bywał używany zamiennie z określeniem biblioman, jednak ostatnio - mimo długiej tradycji - coraz więcej osób postuluje rozróżnienie znaczenia tych dwóch rzeczowników. Według takiego ujęcia bibliofil to szlachetny miłośnik, znawca i kolekcjoner oraz - rzecz jasna - wytrawny czytelnik książek, biblioman zaś to ktoś przejawiający chorobliwą, wynaturzoną miłość do książek, kto zbiera druki rzadkie i efektowne bez względu na ich wartości intelektualne i użytkowe, kto gromadzi bogate zbiory, ale często książek nie czyta. Biblioman ma traktować książkę wyłącznie jako wartość materialną, a jego nieposkromiona mania może prowadzić nawet do oszustw, kradzieży czy wręcz zbrodni w celu zdobycia jakiegoś szczególnie cennego, upragnionego, długo poszukiwanego druku.

W literaturze przedmiotu spotyka się jeszcze inne określenia osób, które mają szczególny stosunek do książek. Chyba najbardziej popularny jest znaczeniowo czytelny rzeczownik książkolub. Rzadziej natknąć się można na określenia odnoszące się do bibliofilów (bibliomanów?) i ich zachowań, np. biblio- holizm (chorobliwe, nałogowe kupowanie, gromadzenie i/lub czytanie książek), bibliokleptomania (niemożliwa do powstrzymania potrzeba kradzieży książek), a nawet bibliolatria (uwielbienie książek).

dr Tomasz KorpyszAutor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW Tekst pochodzi z Tygodnika Idziemy, nr 712 Wasze komentarze: Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy. Autor Treść Nowości św. Ekspedyt Modlitwa do św. Ekspedyta Litania do św. Ekspedyta św. Elfeg św. Leon IX Urodziny jeżyka Jasia Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023 Poprzednia [ Powrót ] Następna