Wujostwo przyjechali

Związki składniowe to typy relacji łączących wyrazy w zdaniu. Jak sądzę, wszyscy pamiętają szkolne trudności z rozróżnianiem związków zgody, rządu i przynależności. Dziś jednak o pewnym kłopotliwym rodzaju połączeń wyrazowych realizujących związek zgody. Związek zgody charakteryzuje się tym, że wyrazy wzajemnie uzgadniają swoje formy gramatyczne, dopasowują je do siebie. Innymi słowy: w związku zgody wyrazy muszą mieć przynajmniej jedną wspólną cechę gramatyczną. Oto kilka przykładów: interesująca książka (takie same: przypadek, rodzaj, liczba),pies szczekał (takie same: liczba, rodzaj), on wygrał (takie same: osoba i liczba) itp. Nie wszystkie połączenia realizujące związki zgody są łatwe. Wątpliwości budzi np. sytuacja, gdy z czasownikami łączą się tzw. rzeczowniki zbiorowe, które wprawdzie formalnie mają liczbę pojedynczą, ale nazywają zbiorowości. Ogólna zasada jest jasna: większość takich wyrazów wymaga orzeczenia w liczbie pojedynczej, czyli uwzględnienia formy gramatycznej. Mówimy zatem Tłum stawał się groźny, ponieważ rzeczownik tłum ma liczbę pojedynczą i rodzaj męski, choć odnosi się do dużej zbiorowi. Analogicznie mówimy Rycerstwo zaśpiewało "Bogurodzicę", ponieważ bierzemy pod uwagę to, że rycerstwo to rzeczownik rodzaju nijakiego, a nie to, że oznacza on dużą grupę rycerzy. Przywołana wyżej zasada jest powszechnie znana, trudno sobie wyobrazić, by ktoś, kto nie jest obcokrajowcem, popełnił w tym zakresie błąd i powiedział np. *rycerstwo śpiewali... Jednak wielu Polaków nie uwzględnia pewnego specyficznego wyjątku. Otóż, jeżeli rzeczownik zbiorowy oznacza parę osób, to orzeczenie musi mieć liczbę mnogą. To dlatego powinno się mówić np.: Hrabiostwo przybyli na raut jako ostatni (a nie: *pzybyło). Wprawdzie rzeczownik hrabiostwo ma - tak jak inne rzeczowniki zbiorowe - liczbę pojedynczą, ale w tym przypadku ważniejsze jest to, że nazywa on parę osób różnej płci. I to właśnie jego znaczenie (a nie forma gramatyczna) decyduje o tym, że czasownik musi zostać użyty w liczbie mnogiej i rodzaju męskoosobowym. Na koniec kilka innych kontekstów, które pomogą utrwalić rekonstruowaną wyżej regułę: Sędziostwo Nowakowscy zaangażowali się w działalność charytatywną, Profesorostwo Kowalscy zorganizowali w swoim domu debatę historyczną, Państwo Milikowie wczoraj znów się pokłócili, Wujostwo wreszcie przyjechali na rodzinny zjazd. dr Tomasz KorpyszAutor jest językoznawcą, pracownikiem UKSW i UW Tekst pochodzi z Tygodnika Idziemy, 29 sierpnia 2010 Wasze komentarze: filos: 03.09.2008, 21:38 Caly tekst jest nie na temat. Wszystko to, co jest tu napisane mozna strescic to zdania "ewolucja nie stoi w opozycji do wiary i kropka". Nie ma zadnej rzeczowej rozprawy nad problemem. (1) Autor Treść Nowości św. Ekspedyt Modlitwa do św. Ekspedyta Litania do św. Ekspedyta św. Elfeg św. Leon IX Urodziny jeżyka Jasia Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023 Poprzednia [ Powrót ] Następna

[ Strona główna ]

Polityka Prywatności | Kontakt - formularz | Kontakt