Patron podstawowych szkół chrześcijańskich

Józef Kalasanty pochodził z rodziny arystokratycznej. Kształcił się na uniwersytetach w Estadilli, Léridzie i Walencji; w 1583 otrzymał święcenia kapłańskie. Od 1592 przebywał w Rzymie, gdzie prowadził badania w dziedzinie teologii jako współpracownik kard. M.A. Colonny; zajmował się również nauczaniem. W 1597 założył na Zatybrzu pierwszą w Europie bezpłatną szkołę elementarną, przeznaczoną głównie dla chłopców z ubogich rodzin i bezdomnych. W 1617 wraz z gronem współpracowników powołał zakon pijarów, którego został 1632 dożywotnim przełożonym. Oskarżony o sprzyjanie ideom Galileusza, został czasowo złożony z urzędu, osadzony na krótko w więzieniu przez inkwizycję; zmarł przed przywróceniem zakonowi odebranych mu pełnych praw.

W ikonografii przedstawiany jest jako starszy brodaty mężczyzna w czarnej sutannie i birecie z mitrą i kapeluszem kardynalskim u stóp, jako symbolami wyrzeczenia się godności kościelnych. Z przedstawień najbardziej znana jest "Ostatnia komunia Józefa Kalasantego" F. de Goyi. Pod jego patronatem powstały następujące zgromadzenia zakonne: pijarki (Instytut Córek Maryi Sióstr Szkół Pobożnych, założone w 1829 przez bł. Paulę Montal), kalasancjanie (Chrześcijańscy Robotnicy św. Józefa, założeni w 1889 w Wiedniu przez A.M. Schwartza), kalasantynki (Ubogie Córki św. Józefa, założone w 1889 we Florencji przez C. Donati i C. Ziniego).

Kalasancjusz wyprzedził swoją epokę, zakładając pierwszą bezpłatną szkołę i nie stosując w szkole kar fizycznych. Swoją koncepcję wychowania oparł na cnocie cierpliwości, pokory, wyrozumiałości. Od nauczycieli wymagał dostosowania się do zainteresowań i uzdolnień uczniów, a także bardziej rozwijania ich inteligencji niż pamięciowej nauki. W programie, obok łaciny, wprowadził język narodowy oraz przedmioty obejmujące różne dziedziny (historia, geografia, przyroda i inne).

Teksty źródłowe:

"Wszyscy wiedzą, jak bardzo szlachetne i bogate w zasługi jest owo święte posługiwanie, które polega na wychowywaniu dzieci, zwłaszcza biednych, aby należycie ukształtowane mogły osiągnąć życie wieczne. Gdy bowiem ktoś troszczy się przez nauczanie, a zwłaszcza wychowanie w pobożności i nauce chrześcijańskiej, o zdrowie duszy, jak i ciała, spełnia względem dzieci niejako to samo zadanie, które właściwe jest ich aniołom stróżom" (Józef Kalasancjusz).

"Kiedy uczniowie odczuwają u nauczyciela ojcowską miłość i troskę o ich dobro, z radością przychodzą do szkoły i łatwiej jest ich pozyskać dla służby Bożej" (Józef Kalasancjusz).

Od połowy XVII w. zaczęły powstawać w Polsce słynne kolegia pijarskie (np. Collegium Nobilium w Warszawie i ks. Stanisław Konarski). Pierwsze kolegium pijarskie w granicach Rzeczpospolitej mieściło się w Podolińcu na Spiszu. Założone zostało przez starostę spiskiego i wojewodę krakowskiego Stanisława Lubomirskiego w 1642 (pierwsze w środkowej Europie). Należało do najlepszych szkół w całej Polsce. Kształciła się w nim młodzież z całej Polski, nie tylko z dużych miast jak Warszawy i Krakowa, ale i z małych miasteczek, a także wsi. Uczyli się w nim też chłopcy z terenów dzisiejszej Słowacji i Węgier. Przez 7 lat (1715-22) z kolegium tym związany był Stanisław Konarski, który specjalizował się tu w naukach humanistycznych, był nauczycielem składni i poezji, a także zajmował się pracą katechetyczną i filozofią. Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz klasztor stoją tam do dziś.

W latach 1804-07 Wincenty Pallotti uczęszczał do zakładu pijarów San Pantaleo w Rzymie przy ul. Capellari. Zakład obejmował program szkoły podstawowej i niepełnego gimnazjum typu klasycznego. W szkole Wincenty przeżywał problemy związane z łaciną i greką, ale po odprawieniu nowenny do Ducha Świętego trudności te ustąpiły. W tym okresie Wincenty przystąpił do pierwszej spowiedzi i otrzymał sakrament bierzmowania, w 1805 przyjął Pierwszą Komunię świętą.

Tak o tym pisała Stabińska Jadwiga, "Wincenty Pallotti", Poznań 1982, s. 23: "Już w 1804 lub 1805 przeniesiono Wincentego [Pallottiego] do zakładu pijarów w San Pantaleo; sama nazwa "pijarzy" jest poręką zalet ich systemu wychowawczego. Zakład obejmował program szkoły podstawowej i niepełnego gimnazjum typu klasycznego. Wincenty rozpoczął od razu program gimnazjalny, choć wyglądało, że utknął przy niezwalczonej przeszkodzie, jaką okazała się dla niego łacina. Maria Magdalena Pallotti zastosowała skuteczny środek zaradczy: nowennę do Ducha Świętego. Mogły istnieć zahamowania naturalne; podobne trudności wystąpią i ustąpią u Wincentego przy nauce greki. W 1805 r. Wincenty przyjął Pierwszą Komunię świętą. W tym samym roku Napoleon, już cesarz Francuzów, koronował się w Mediolanie królem całych Włoch. Dowodziło to jego programu politycznego na półwyspie, na razie rozbitym na trzy "niezależne państwa". W tym samym roku rozpętała się jego prawie dziesięcioletnia walka z Piusem VII. Bonaparte był za trzeźwy, aby ze swego programu wykluczyć religię. To on przecież nadał rewolucji pozory klerykalizmu w słusznym przekonaniu, że ludźmi, którzy nie wierzą w Boga, nie rządzi się; takich ludzi się rozstrzeliwuje. Ale chciał religii, papieża, Boga nawet, wprzęgniętego w służbę własnym celom.

Pobyt Wincentego u pijarów nie był długi. Piotr Paweł i Maria Magdalena [...] powodowani chęcią zapewnienia synowi jak najrozleglejszego wykształcenia, przenieśli go w 1807 r. do kolegium rzymskiego. Założone przez św. Ignacego, szczyciło się ono tak wychowawcami - do 1773 r. byli nimi jezuici - jak wychowankami, w tym plejadą świętych: Alojzy Gonzaga, Jan Berchmans, Karol Boromeusz... łącząc program gimnazjalny z uniwersyteckim (Gregorianum)".

Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.

Autor Treść

Nowości Nowenna przed świętem św. Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała - dzień 1 Modlitwa do św. Andrzeja Kim Taegon i św. Pawła Hasang bł. Tomasz Johnson, Jan Davy i towarzysze męczennicy Modlitwa do bł. Tomasza Johnsona, Jan Davy'ego i towarzyszy męczenników Co to jest chrzest z wody. Czy jest on ważny, kiedy można chrzcić w ten sposób? ks. Józef Sadzik

Najbardziej popularne Modlitwa o Cud Tajemnica Szczęścia Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Godzina Łaski 2023

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna