Stanisław Jachowicz, wychowawca dzieci i młodzieży

Z reguły w takich domach właściwie dobierano literaturę, a Bóg w rozmowach dorosłych z dziećmi zajmował należne Mu honorowe miejsce.

Jakże inaczej jest dzisiaj. W wielu domach mówi się o wszystkim - o szkole, o pogodzie, o strojach, o pracy i rozrywkach, o przyj aciołach i sąsiadach... Ale nie o Bogu. Niektórzy traktują ten temat jako żenujący i omijają go.

Dlaczego???...

Przy tym Pan Bóg został niemal całkowicie "wyprowadzony" z literatury dziecięcej i młodzieżowej.

Na szczęście niedawno na półkach księgarskich ponownie pojawiła się książeczka Bajki i powiastki1. Zatem można będzie znów zaprosić pana Jachowicza do naszych domów, by pomógł kształtować ład w młodych sercach i umysłach. By pouczył, jak od najmłodszych lat należy przygotować się do życia z Bogiem.

Jachowicz wskazuje na Boga jako źródło wszelkiego dobra. W rozmowie z konwalią chłopczyk słyszy jej wyznanie:

Trzeba jednak, żebyś wiedział,
Że nie z twojej łaski, dziecię!
Moja wonność, moje życie.
O! i mój wzrost nie od ciebie;
Mamy razem Ojca w niebie,
On nam dał wszystko, on nam dał życie,
Jego chwalmy lube dziecię!
(Dziecię i konwalia)

Autor stara się uświadomić młodych, że świat pochodzi od Boga

Był czas, kiedy ni ziemi, ni słońca nie było; A jedno słowo boskie to wszystko zrobiło: Bóg wywiódł świat z niczego, w porządek ułożył, To znaczy, mój Kubusiu, że Pan Bóg świat stworzył" (Rozmowa Pawełka z Kubusiem)

Poezja Jachowicza łączy wiarę z pokorą i wdzięcznością wobec Stwórcy. Oto pouczanie córeczki przez mamę: Tyłeś ślicznych owoców z drzewinek zerwała, Czyś się tu unosiła, czyś składała dzięki, Temu, z którego wszystko mamy ręki? O! dziecię ukochane! ważna to przestroga: Kochaj nad wszystko Boga, Ze łzą wdzięczności przyjmuj każdą łaskę Jego I całe życie poświęć na cześć Najwyższego. (Winogrona)

Jachowicz uczy zaufania do Boga i pokładania w Nim wszystkich nadziei:

A komuż pomocy boskiej nie potrzeba? Czy w lichej i wątłej lepiance chruścianej, Czy tam, gdzie od złota połyskują ściany, Wszędzie jest potrzebne do Stwórcy wołanie; Bo nic się bez Jego rozkazu nie stanie Przy skarbach największych nieszczęsnym być może, Kto Ciebie o pomoc nie wezwie, o Boże! (Dziewica z Dobrowlan)

Dzieci czytając Jachowicza umacniają się w przekonaniu, że Bóg jest miłosierny, jest taki nawet wtedy, gdy dopuszcza na człowieka cierpienie, dając jednocześnie męstwo, które pozwala je znieść: Jak Bóg dobry dla roślin, tak i dla człowieka, Kiedy go cierpienie czeka; Osłoni go męstwem wprzódy, Jak ziemię, śniegi i lody. (Lorda)

W utworze Wieczór pod drzewkami dziadek poucza wnuczka, jak przez życie iść drogą cnoty: Jeżeli myśleć będziesz o serca ozdobie, Co dzień przyswoisz nową cnotę sobie, Pójdziesz gościńcem do Boga wskazanym, Oprzesz się złemu z męstwem niezachwianem, Zniesiesz ubóstwo i ciężar niedoli; A Bóg ci szczęścia na ziemi pozwoli: I w przyszłym życiu zgotuje nagrodę. W innym wierszu (Ojciec i syn) z kolei ojciec opowiada, jak:

Dziadzio mu z czuciem o Bogu prawił, Cuda mu boskie wykładał; Wnuczek się razem uczył i bawił, Ciekawie dziadunia badał. Widać tu, jak poeta podkreśla wychowawczą rolę domu, jak ceni więź rodzinną i poszanowanie starszych. W słowach:

Pomnij, że kto rodzicom raz serce zakrwawi, Temu przez całe życie Bóg nie błogosławi (Dwie krówki) przypomina o miłości do rodziców, którą usankcjonował sam Pan Bóg.

Jachowicz nieustannie nawołuje do niesienia pomocy biednym i słabszym, do szacunku dla nich: A mama mówi: "Ojciec Niebieski Nie każe biednym wyciskać łezki". (Kotek kulawy)

Autor Bajek i powiastek stawia za wzór dzieci posłuszne, grzeczne i skromne (Szczęść-Boże, Bóg-zapłać), daje pierwszeństwo miłości i zgodzie, chwali szacunek dla dorosłych i serdeczność dla rówieśników. Przekonuje dzieci, że praca jest wielką wartością: Na to nas Pan Bóg stworzył, byśmy pracowali (Staruszek przy pracy), tym cenniejszą, im bardziej się ją łączy z Bogiem: I w czoła pracuje pocie, Myśl zawsze przy Bogu, ręce przy robocie. (Pobożność)

Uczy, że nie wolno bezczynnie trwonić czasu podarowanego nam przez Stwórcę, przed którym przyjdzie zdać nam sprawę ze swego życia: Z wybiciem godziny czas drogi ucieka, A potem Bóg spyta każdego człowieka: Jak przeżył wiek cały, jak wszystkich sił użył, Czy z czasu korzystał, i na co zasłużył?

(Dziecię i zegar) W licznych utworach Jachowicz gani małe, dziecięce wady: Od łakomstwa strzeż was Boże (Chory kotek) i złe skłonności, takie, jak chciwość czy zachłanność, które z czasem mogą doprowadzić do tragedii całego narodu, jak to opisał w bajce Deszcz złoty.

Cała jego twórczość dziecięca przepojona jest patriotyzmem, nieustanną troską o przyszłość Polski.

Tak jak się ze mną działo, tak się z wami dzieje, W maleńkich pokładają rodzice nadzieję, Pan Bóg czuwa nad niemi; przełożeni strzegą;

A kiedy dojrzałego już wieku dobiegą Trudów, starań, zabiegów owoce przynoszą, Pożytkiem są dla kraju, rodziców rozkoszą. (Jabłoń i chłopczyk)

Mamy nade wszystko cieszyć Pana Boga swą świętością.

Bóg pragnie mieszkać w sercu czystym i prawym.

O! Bóg jest wszędzie w niebie i na ziemi, Najbardziej lubi przebywać z dobremi; Choć Panem świata i wszystko jest Jego, On wyszukuje serduszka dobrego, Tam Mu najmilej, śród tej komóreczki; Miejcież ją czystą, kochane dziateczki! Niech na przybycie Pana tego czeka, Pana, co z nieba schodzi do człowieka. (Nauka święta)

Literaturę dziecięcą Stanisława Jachowicza przepełnia dobro i szlachetność, tchnie od niej Bogiem. Jest w niej mnóstwo powiastek obyczajowych, doskonale oddających świat dziecięcych zachowań. Każdy wierszyk tego autora zawiera pouczający morał.

Choć morały dziś "wyszły z mody", poezję dziecięcą Jachowicza czyta się jednym tchem.

Wasze komentarze:

Jeszcze nikt nie skomentował tego artykułu - Twój komentarz może być pierwszy.

Autor Treść

Nowości Modlitwa do św. Hieronima św. Hieronim Św. Hieronim patron księgarzy Modlitwa do św. Archanioła Gabriela o wstawiennictwo i pomoc Dlaczego mamy w Polsce tak wielu "uzdrowicieli", którzy naciągają chorych ludzi? Co zrobić z osobami, które chodziły na religię a dziś są niewierzącymi

Najbardziej popularne Tajemnica Szczęścia Godzina Łaski Modlitwy do św. Rity Litania do św. Józefa Jezu, Ty się tym zajmij - Akt oddania się Jezusowi Modlitwa o Cud

Poprzednia

[ Powrót ]

Następna